Πλαστικά απορρίματα

[Kallioph]

Πλαστικά

Ως πλαστικά ορίζουμε αυτά τα ανθρωπογενή, μη-μεταλλικά υλικά, τα οποία βασίζονται σε φυσικά ή συνθετικά πολυμερισμένα μόρια και τα οποία σχηματοποιούνται υπό την επίδραση συγκεκριμένων φυσικών καταστάσεων. Σε σύγκριση με άλλα βασικά υλικά όπως τα μέταλλα, τα πλαστικά είναι πολύ πιο βολικά στην επεξεργασία τους και δίνουν πολύ πιο εύκολα τα τελικά προϊόντα. Τα τεχνικά και οικονομικά οφέλη που προσφέρουν σε συνδυασμό με τις σημαντικές φυσικοχημικές ιδιότητες τους καθιστούν τα πλαστικά ως την προτιμότερη λύση σε μια ευρεία γκάμα βιομηχανικών εφαρμογών, από υλικά συσκευασίας έως υλικά υψηλών τεχνολογικών προδιαγραφών.

Το κύριο περιβαλλοντικό πρόβλημα που προκύπτει από την χρήση των πλαστικών δεν είναι η υπέρμετρη κατανάλωση ενέργειας κατά την παραγωγή τους αλλά οι επιπτώσεις στο περιβάλλον από την ανεξέλεγκτη ή ελεγχόμενη διάθεσή τους αφού ολοκληρώσουν τη ζωή τους ως καταναλωτικά προϊόντα.

Στη Δυτική Ευρώπη το 1990 παρήχθησαν 13,5 εκατομμύρια τόνοι πλαστικών απορριμμάτων. Η διαφορά από τη συνολική κατανάλωση πλαστικών στην ίδια περίοδο, οφείλεται στο ότι πολλά προϊόντα έχουν περίοδο ζωής πολύ μεγαλύτερη του ενός χρόνου και δεν καταλήγουν αμέσως στα απορρίμματα. Μια κατά προσέγγιση κατηγοριοποίηση των πηγών των πλαστικών παρουσιάζεται στον παρακάτω πίνακα.

Τομείς προέλευσης πλαστικών απορριμμάτων (Δυτ. Ευρώπη)
Τομέας παραγωγής απορριμμάτων   Πλαστικά απορρίμματα / χιλ. τόνοι   Ποσοστό %
Γεωργία                                                        585                                               4,3
Συγκοινωνίες                                             846                                                    6,2
Κατασκευές/Κατεδαφίσεις                             431                                                    3,2
Διανομές/ Μεγάλες Βιομηχανίες                    2797                                                 20,6
Οικιακά στερεά απορρίμματα                   8935                                                65,7
 
Αφού τα πλαστικά απορρίμματα έχουν συλλεχθεί, απαιτείται η ανάκτηση καθαρού πλαστικού σε τέτοια μορφή που να είναι επεξεργάσιμο από κλασικό, ή ελαφρώς τροποποιημένο, μηχανικό εξοπλισμό κατασκευής πλαστικών. Ιδανικά, το υλικό προς επεξεργασία πρέπει να αποτελείται από ένα μόνο είδος πολυμερούς και να είναι ελεύθερο από κάθε άλλο είδος προσμίξεων. Κατά τη συλλογή λοιπόν των πλαστικών απορριμμάτων απαιτείται και η περαιτέρω διαλογή τους σε προϊόντα του ίδιο πολυμερούς. Το υλικό που μαζεύεται κάθε άλλο παρά έτοιμο για επαναπλαστικοποίηση είναι.

Οικονομικά θέματα
Οι νόμοι της ελεύθερης αγοράς ορίζουν ότι για να αγοραστεί ανακυκλωμένο πλαστικό, η τιμή πώλησής του πρέπει να είναι μικρότερη από του παρθένου υλικού, ή μάλλον αρκετά μικρότερη αν λάβει κανείς υπόψη του την υποδεέστερη ποιότητά του. Το κόστος του παρθένου υλικού εξαρτάται από τις εκάστοτε τιμές του πετρελαίου και η πτώση του τα τελευταία χρόνια σημαίνει ότι είναι διαθέσιμο σε χαμηλές τιμές, κατά κανόνα χαμηλότερες του ανακυκλωμένου υλικού. Η διακύμανση των τιμών του πετρελαίου σημαίνει ότι η ζήτηση για ανακυκλωμένα προϊόντα, και συνεπώς η επιτυχία των σχετικών προγραμμάτων, είναι ευμετάβλητες. Παρ’ όλα αυτά είναι βασικό το κόστος παραγωγής του ανακυκλωμένου προϊόντος να παραμένει σταθερό, επιτρέποντας την ανάπτυξη τελικών αγορών.

Μείωση παραγωγής πλαστικών απορριμμάτων
Η μείωση της παραγωγής των απορριμμάτων είναι σίγουρα η καλύτερη οικολογικά λύση στο πρόβλημα της διαχείρισης των πλαστικών απορριμμάτων και κυρίως των συσκευασιών. Η ποιοτική αποφυγή παραγωγής απορριμμάτων σημαίνει μείωση ή κατάργηση της χρήσης κυρίως επικίνδυνων τοξικών ουσιών, αλλά και γενικότερα ουσιών με επιπτώσεις στο περιβάλλον κατά την τελική τους διάθεση, ενώ η ποσοτική αποφυγή παραγωγής απορριμμάτων σημαίνει μέτρα για την παραγωγή μικρότερων ποσοτήτων απορριμμάτων.

Τελική διάθεση πλαστικών απορριμμάτων
Το τελευταίο στάδιο της διαχείρισης των πλαστικών απορριμμάτων είναι η διάθεσή τους, κατά τρόπο ασφαλή για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον. Οι βασικές μέθοδοι τελικής διάθεσης στερεών απορριμμάτων είναι η υγειονομική ταφή και η καύση (αποτέφρωση). Και οι δύο αυτές μέθοδοι, και κυρίως η δεύτερη, είναι εξαιρετικά δαπανηρές χωρίς να προσφέρουν απόλυτη ασφάλεια.
Προσπάθειες γίνονται τελευταία για την ανάπτυξη βιοδιασπώμενων πλαστικών προκειμένου να μειωθούν τα προβλήματα κατά την τελική διάθεση των πλαστικών απορριμμάτων. Η έρευνα έχει επικεντρωθεί στην ανάπτυξη υλικών τα οποία διασπώνται κάτω από την επίδραση φωτός ή μικροβίων.