|
07.03.08
Πηγή: Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών (ΚΕ.Π.ΚΑ)
http://kepka.org/index.php?option=com_content&task=view&id=204&Itemid=48
Η κοινωνική, βιομηχανική και οικονομική ανάπτυξη των τελευταίων δεκαετιών στον αναπτυγμένο κόσμο στηρίχθηκε, σε πολλές περιπτώσεις, στη μη βιώσιμη χρήση των φυσικών πόρων, στην υπέρμετρη παραγωγή και χρήση επικίνδυνων χημικών προϊόντων και φυτοφαρμάκων, που τα κατάλοιπά τους ανευρίσκονται σε όλα τα περιβαλλοντικά διαμερίσματα και στην τροφική αλυσίδα, στην ανεξέλεγκτη τελική εναπόθεση τοξικών αποβλήτων στο περιβάλλον, στην καταστροφή της φυσικής κληρονομιάς.
Έτσι, σήμερα, είναι εμφανείς οι αρνητικές
επιπτώσεις στο περιβάλλον, από τις ανθρώπινες δραστηριότητες, αστικές,
βιομηχανικές και γεωργικές που συνδέονται άμεσα με την οικονομική
ανάπτυξη, που αφορούν τις δυσμενείς κλιματικές διαταραχές, τις εκπομπές
τοξικών ουσιών, την αύξηση του θορύβου, την υποβάθμιση της ποιότητας
των νερών πόσιμων ή άλλης χρήσης, τη ρύπανση και εξάντληση των εδαφών,
την εξαφάνιση της βιοποικιλότητας.
Ένωση Ελλήνων Χημικών
Εισαγωγή
Η κοινωνική, βιομηχανική και οικονομική ανάπτυξη των τελευταίων
δεκαετιών στον αναπτυγμένο κόσμο στηρίχθηκε, σε πολλές περιπτώσεις, στη
μη βιώσιμη χρήση των φυσικών πόρων, στην υπέρμετρη παραγωγή και χρήση
επικίνδυνων χημικών προϊόντων και φυτοφαρμάκων, που τα κατάλοιπά τους
ανευρίσκονται σε όλα τα περιβαλλοντικά διαμερίσματα και στην τροφική
αλυσίδα, στην ανεξέλεγκτη τελική εναπόθεση τοξικών αποβλήτων στο
περιβάλλον, στην καταστροφή της φυσικής κληρονομιάς.
Έτσι, σήμερα, είναι εμφανείς οι αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον,
από τις ανθρώπινες δραστηριότητες, αστικές, βιομηχανικές και γεωργικές
που συνδέονται άμεσα με την οικονομική ανάπτυξη, που αφορούν τις
δυσμενείς κλιματικές διαταραχές, τις εκπομπές τοξικών ουσιών, την
αύξηση του θορύβου, την υποβάθμιση της ποιότητας των νερών πόσιμων ή
άλλης χρήσης, τη ρύπανση και εξάντληση των εδαφών, την εξαφάνιση της
βιοποικιλότητας.
Ο φετινός εορτασμός της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος βρίσκει την
Ελλάδα να αναζητά λύσεις σε πολλά προβλήματα του περιβάλλοντός της. Από
αυτά η Ένωση Ελλήνων Χημικών ξεχωρίζει 10 προβλήματα τα οποία είναι
άμεσης προτεραιότητας για την ποιότητα ζωής και την υγεία των Ελλήνων.
1. Aτμοσφαιρική ρύπανση
2. Διαχείριση υδάτινου πλούτου
3. Διαχείριση αστικών και στερεών απορριμμάτων - Ανακύκλωση
4. Τοξικά στερεά βιομηχανικά απόβλητα
5. Πράσινο στην πόλη
6. Κυκλοφοριακός θόρυβος
7. Ερημοποίηση
8. Δάση
9. Περιβαλλοντικός έλεγχος των πηγών ρύπανσης
10. Περιβαλλοντική εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση
Ατμοσφαιρική ρύπανση
* Οι Ελληνικές πόλεις παρουσιάζουν σημαντικά προβλήματα
ατμοσφαιρικής ρύπανσης, καθ΄ όσον τα οχήματα αποτελούν μια πηγή
ρύπανσης.
o Η ανανέωση τόσο των Ι.Χ. αυτοκινήτων με καινούργια
καταλυτικής τεχνολογίας καθώς και η βελτίωση της ποιότητας των
καυσίμων, οδήγησαν σε πολύ σημαντική πτώση ορισμένων ατμοσφαιρικών
ρύπων.
o Αυτό όμως δε συμβαίνει για όλους τους ρύπους. Σε πολλές
Ελληνικές πόλεις τα εισπνεύσιμα αιωρούμενα σωματίδια είναι πάνω από τα
επιτρεπτά όρια.
* Για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, η Ελλάδα εκλύει πολύ
περισσότερο CO2 (διοξείδιο του άνθρακα) από το μέσο όρο της Ευρωπαϊκής
Ένωσης. Αυτό οφείλεται στη χρήση ρυπογόνων ορυκτών καυσίμων (λιγνίτης
και πετρέλαιο) και στη χαμηλή χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας
(αέρας-ήλιος).
* Στην Ελλάδα έχει επιτραπεί να αυξήσει τις εκπομπές των αερίων του
θερμοκηπίου κατά 25% μέχρι το 2010 (σε σχέση με το 1990).
o Σύμφωνα όμως με τις προβλέψεις, αυτή η αύξηση θα ανέρχεται στο 35%.
o Άρα πρώτη προτεραιότητά μας είναι η προστασία του
παγκόσμιου κλίματος που συνεπάγεται την εφαρμογή των δεσμεύσεων, που
προκύπτουν από το Πρωτόκολλο του Κιότο, για περιορισμό των αερίων του
θερμοκηπίου.
Διαχείριση υδάτινου πλούτου
Οι δραστηριότητες που απορροφούν μεγάλες ποσότητες νερού είναι η γεωργία, ο Τουρισμός, η οικιακή και βιομηχανική κατανάλωση.
* Νέες σύγχρονες μέθοδοι για εξοικονόμηση νερού όπως η άρδευση με
σταγόνες και οι ψεκαστήρες δε χρησιμοποιούνται ευρέως είτε γιατί
θεωρούνται δαπανηρές είτε γιατί δεν υπάρχουν κίνητρα για την προώθησή
τους.
* Τα περισσότερα νησιά του Αιγαίου υποφέρουν από λειψυδρία, ενώ
απουσιάζουν οι μελέτες για τη διαχείριση των υδάτινων υποθεμάτων.
* Οι χιλιάδες γεωτρήσεις που υπάρχουν λειτουργούν χωρίς έλεγχο, ενώ
εμφανίζεται το πρόβλημα της υφαλμύρωσης των υπογείων υδάτων.
Διαχείριση των αστικών στερεών απορριμμάτων - Ανακύκλωση
* Η συνεχής αύξηση του αστικού πληθυσμού και της κατανάλωσης
προϊόντων, συμβάλλουν στην αύξηση των αστικών στερεών απορριμμάτων.
o Η υγειονομική ταφή τους παρουσιάζει μικρότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις και θεωρείται σαφώς προτιμότερη.
o Η καύση είναι λύση για τη μείωση του όγκου τους, αλλά εμφανίζει προβλήματα:
+ Ρύπανσης του αέρα με επικίνδυνους αέριους ρύπους (διοξίνες κ.τ.λ.),
+ Διάθεσης της τέφρας,
+ Έλλειψης κοινωνικής αποδοχής.
o Η σύγχρονη αντίληψη για την προστασία του περιβάλλοντος
είναι η μείωση των άχρηστων υλικών, η αύξηση του κύκλου ζωής των, η
ανάκτησή τους και η ανακύκλωση των απορριμμάτων. Η ανακύκλωση αφορά το
χαρτί, αλουμίνιο, γυαλί, ορισμένα πλαστικά και μέταλλα. Το βασικό
πλεονέκτημά της είναι η μεγάλη μείωση του όγκου των απορριμμάτων και η
τελική αξιοποίησή τους.
Στην Ελλάδα, η ανακύκλωση, δεν έχει φθάσει ακόμη ούτε στο 10% του συνόλου των απορριμμάτων.
Τοξικά στερεά βιομηχανικά απόβλητα
Ένα μέρος αυτών ανακυκλώνεται ή μετατρέπεται σε μη τοξικά ή
αποθηκεύεται από τις ίδιες τις βιομηχανίες που τα παράγουν. Το υπόλοιπο
όμως μέρος (που είναι και το μεγαλύτερο) διατίθεται χωρίς έλεγχο όρων
προστασίας του περιβάλλοντος, με μεγάλες περιβαλλοντικές επιπτώσεις στα
υπόγεια και επιφανειακά νερά και στην ατμόσφαιρα.
Οι μέθοδοι διαχείρισης περιλαμβάνουν την υγειονομική ταφή, αποτέφρωση,
θερμική επεξεργασία και αποσύνδεση, χημική σταθεροποίηση, ανακύκλωση
και επαναχρησιμοποίηση.
Στην Ελλάδα ενώ υπάρχει εδώ και 10 χρόνια έτοιμο σχέδιο διαχείρισης, αυτό δεν έχει εφαρμοσθεί ακόμη.
Πράσινο στην πόλη
Η πυκνοκατοίκηση οδηγεί σε μείωση των ιδιωτικών ελεύθερων χώρων
(πρασιές και ακάλυπτους χώρους των πολυκατοικιών) και σε υποβάθμιση των
όρων ζωής. Ένα από τα μέτρα είναι η αναβάθμιση αυτού του χώρου με
βασική επιλογή την αύξηση του πράσινου.
Με το πράσινο βελτιώνονται οι κλιματικές συνθήκες, υποβοηθείται ο αερισμός της πόλης και διασπείρονται οι ατμοσφαιρικοί ρύποι.
Οι Ελληνικές πόλεις έχουν ποσοστό πράσινου κάτω από τα διεθνή πρότυπα.
Κυκλοφοριακός θόρυβος
Θεωρείται το πιο σημαντικό είδος θορύβου από την άποψη των περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
Καθορίζεται από τη σύνθεση της κυκλοφορίας (βαρέα οχήματα και
μοτοσικλέτες), τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά του δρόμου (κλίση, πλάτος),
την ποιότητα του οδοστρώματος, την ταχύτητα των οχημάτων και την οδική
συμπεριφορά των οδηγών.
Η Ελλάδα κατέχει την τελευταία θέση στα επίπεδα κυκλοφοριακού θορύβου
μεταξύ 14 αναπτυγμένων χωρών (έρευνα ΟΟΣΑ), καθ΄ όσον το 2% του
πληθυσμού της εκτίθεται επί 8ώρου βάσεως σε τιμές κυκλοφοριακού θορύβου
πολύ πάνω από τα ανεκτά όρια.
Ερημοποίηση
Η ερημοποίηση μεγάλων εκτάσεων της γης οφείλεται σε μεγάλες περιόδους
ξήρανσης, στη λανθασμένη γεωργική εκμετάλλευση και στην πολεοδομική
ανάπτυξη. Οδηγεί σε μείωση της αγροτικής παραγωγής (μείωση τροφής), με
συνέπεια τη φτώχεια και την οικονομική κρίση.
Στην Ευρώπη περισσότερο απειλούνται η Ελλάδα, η Ιταλία και η Ισπανία.
Δάση
Στην Ελλάδα έχουν θεσπιστεί 10 εθνικοί δρυμοί (Πρέσπες, Όλυμπος, Βίκος,
Αώος, Βάλια Κάλντα, Οίτη, Παρνασσός, Πάρνηθα, Σούνιο, Λίνος, Σαμαριά),
οι οποίοι προστατεύονται δια νόμου και αποτελούν το 0,5% της έκτασης
της χώρας.
Στην Αγγλία προστατεύεται το 9%, στην Ελβετία το 6%, στην Ολλανδία το 1,14%, στην Ιταλία το 0,65%.
Περιβαλλοντικός έλεγχος των πηγών ρύπανσης.
* Όπως στην Ευρώπη έτσι και στην Ελλάδα κάθε έργο και δραστηριότητα
υπόκειται σε αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων που μπορεί να
προκληθούν, τόσο κατά τη φάση κατασκευής του έργου όσο και κατά τη
λειτουργία του. Έτσι τα αρμόδια υπουργεία, περιφέρειες, δημαρχίες
επιβάλλουν τους περιβαλλοντικούς όρους και οι φορείς του έργου
(δημόσιοι και ιδιωτικοί) δεσμεύονται να τους τηρήσουν, πριν τους δοθεί
η άδεια για την έναρξη του έργου.
* Ποιος όμως ελέγχει αν ο όροι τηρούνται;
* Και αν κάποιος πράγματι ελέγχει, πόσο συχνά γίνεται ο έλεγχος;
* Το ίδιο ισχύει και για τα οχήματα και τις κεντρικές θερμάνσεις,
οι ιδιοκτήτες των οποίων είναι υποχρεωμένοι για τη ρύθμιση και
συντήρηση. Μία έρευνα για τα οχήματα έδειξε ότι μόνο το 20% είναι
υπεύθυνο για το μισό της ρύπανσης. Πρόκειται για νέα οχήματα χωρίς
ρύθμιση και χωρίς συντήρηση. Άρα πρέπει να τεθούν πιο αυστηρές
προδιαγραφές για τη σύνταξη των μελετών περιβαλλοντολογικών επιπτώσεων.
Περιβαλλοντική εκπαίδευση κα ευαισθητοποίηση
Η υλοποίηση πολιτικών προστασίας του περιβάλλοντος χρειάζεται την
συνειδητή και ενεργό συμμετοχή των πολιτών, η οποία οδηγεί στην ύπαρξη
όχι μόνο της περιβαλλοντικής ενημέρωσης αλλά και της περιβαλλοντικής
εκπαίδευσης.
* Αυτή η τυπική εκπαίδευση γίνεται σε όλες τις βαθμίδες (δημοτικό,
γυμνάσιο, λύκειο, πανεπιστήμιο), συμβάλλοντας στην προληπτική
αντιμετώπιση της ρύπανσης του περιβάλλοντος μελλοντικά.
* Η άτυπη περιβαλλοντική εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση των πολιτών
καλύπτει τις ανάγκες στην αντιμετώπιση των σημερινών προβλημάτων.
* Για να μπορέσει η περιβαλλοντική εκπαίδευση να ανταποκριθεί στις
σημερινές ανάγκες, χρειάζεται να είναι προσανατολισμένη θεαματικά στους
αντίστοιχους τομείς.
Καταναλωτικά Βήματα - Τεύχος Μαΐου - Ιουνίου 2005
 (0) |
