|
|
|
Το παγκόσμιο παιχνίδι της ραδιενέργειας |
|
|
|
13.05.08 |
|
Πηγή: εφημερίδα ΕΘΝΟΣ - http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=11900&subid=2&pubid=958438
22 χρόνια μετά το Τσέρνομπιλ όλο και περισσότερες χώρες κατασκευάζουν πυρηνικά εργοστάσια για να καλύψουν τις ενεργειακές τους ανάγκες
Αφού πέρασε μια 20ετία απαξίωσης μετά την τραγωδία στο Τσερνομπίλ, η πυρηνική ενέργεια επανέρχεται στο προσκήνιο και προστίθεται ως επιλογή στη χάραξη της παγκόσμιας ενεργειακής πολιτικής. Λόγω του βεβαρημένου παρελθόντος της και των επικίνδυνων αποβλήτων των εργοστασίων, η πυρηνική ενέργεια συναντά πολλές αντιδράσεις, ωστόσο για πολλούς είναι η απάντηση στις αυξανόμενες ενεργειακές ανάγκες του πλανήτη, και μια λύση για την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προκλήσεων.
Σήμερα υπάρχουν 439 πυρηνικοί αντιδραστήρες στον κόσμο, που προμηθεύουν το 15,2% της παγκόσμιας ηλεκτρικής, που αντιστοιχεί στο 6,5% της παγκόσμιας ενεργειακής κατανάλωσης. Η μία μετά την άλλη, αρκετές χώρες αποφασίζουν να ανέβουν στο «άρμα» της πυρηνικής ενέργειας, θεωρώντας την ως εναλλακτική λύση έναντι των αυξανόμενων τιμών των καυσίμων αλλά και των επιπτώσεων των εκπομπών ρύπων στο περιβάλλον. Μόλις πριν από λίγες ημέρες, Ρωσία και ΗΠΑ προχώρησαν στην υπογραφή συμφωνίας που θα επιτρέπει το εμπόριο πυρηνικών καυσίμων μεταξύ των δύο χωρών, αποδεικνύοντας το ενδιαφέρον τους για επέκταση των πυρηνικών τους εργοστασίων.
Πρωτοστατεί η Γαλλία
Η Γαλλία είναι η χώρα που πρωτοστατεί υπέρ της «πυρηνικής λύσης», καθώς το 78% του ηλεκτρικού της ρεύματος παράγεται από πυρηνικούς αντιδραστήρες και η τιμή του είναι η χαμηλότερη στη Γηραιά Ηπειρο. Μάλιστα, η Γαλλία εξάγει το 18% του ρεύματος που παράγει στην Ιταλία, την Ολλανδία, τη Γερμανία και τη Βρετανία.
Στο ίδιο μήκος κύματος βρίσκεται και η Φινλανδία, η οποία σχεδιάζει την κατασκευή νέων αντιδραστήρων, καθώς καλύπτει ήδη το 27% των ενεργειακών της αναγκών μέσω πυρηνικής ενέργειας. Και η Βρετανία επιμένει... πυρηνικά, καθώς η κυβέρνηση της χώρας τον Ιανουάριο ανακοίνωσε ότι θα ενθαρρύνει ιδιωτικές εταιρείες να κατασκευάσουν νέα πυρηνικά εργοστάσια μέσα στα επόμενα χρόνια, εκτιμώντας ότι το πρώτο θα τεθεί σε λειτουργία το 2020.
Η Γερμανία, η οποία είχε ξεκινήσει τη διαδικασία διάλυσης των πυρηνικών της αντιδραστήρων, φαίνεται ότι σήμερα επαναδιαπραγματεύεται το θέμα, εξαιτίας του υψηλού κόστους των στερεών καυσίμων, της ενεργειακής εξάρτησης της χώρας από το ρωσικό φυσικό αέριο αλλά και τη σημαντική αύξηση των ρύπων που συνεπάγεται η επιστροφή στον άνθρακα και το πετρέλαιο.
Και οι γειτονικές χώρες της Ελλάδας στρέφονται στην πυρηνική ενέργεια: η Βουλγαρία ξεκινά την κατασκευή και δεύτερου πυρηνικού αντιδραστήρα, η Τουρκία έχει αποφασίσει την κατασκευή τουλάχιστον μίας μονάδας, η Αλβανία επίσης περιλαμβάνει στα σχέδιά της την κατασκευή πυρηνικών σταθμών, ενώ και η Αίγυπτος εξετάζει το ίδιο ενδεχόμενο.
Οι ενστάσεις φορέων και επιστημόνων
Οσο θελκτική κι αν είναι η πυρηνική ενέργεια, περιβαλλοντικές οργανώσεις όπως η Greenpeace και επιστημονικές έρευνες σε διάφορα μέρη του κόσμου επισημαίνουν ότι δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως πανάκεια. Κύριο μέλημα των επικριτών της ατομικής ενέργειας είναι η διαχείριση των αποβλήτων και η ασφάλεια των αντιδραστήρων. Αμερικανοί ειδικοί προειδοποίησαν το 2004 ότι ο υδροφόρος ορίζοντας έχει ήδη μολυνθεί με εκατομμύρια λίτρα αποβλήτων και η πιθανότητα νέου ραδιολογικού ή χημικού ατυχήματος στο πρόγραμμα εκτιμάται στο 50%.
Σύμφωνα με την αρμόδια βρετανική Αρχή, το κόστος για την απομάκρυνση των επικίνδυνων υλικών από τις πυρηνικές εγκαταστάσεις της χώρας θα κοστίσει περίπου 100 δισ. ευρώ. Υψηλό είναι και το κόστος κατασκευής αντιδραστήρων, διαδικασία χρονοβόρα που διαρκεί τουλάχιστον 10 χρόνια. Οπως αναφέρει η Greenpeace, επισήμως το κόστος για την κατασκευή ενός νέου αντιδραστήρα είναι περίπου 2000 δολάρια ανά κιλοβάτ. Οι περισσότεροι, όμως, που κατασκευάστηκαν στις ΗΠΑ και την Ινδία πρόσφατα είχαν υπερβάσεις κόστους ύψους 200%.
Η εξόρυξη ουρανίου, δηλαδή της πρώτης ύλης των πυρηνικών σταθμών, είναι ένα ακόμη ζήτημα που απασχολεί τους επικριτές της ατομικής ενέργειας, καθότι προκαλεί αυξημένες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Ο Καναδάς, πάντως, που είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας ουρανίου στον κόσμο, ανταπαντά ότι οι όποιες εκπομπές ρύπων είναι πολύ μικρότερες από εκείνες που εκλύονται κατά την εξόρυξη και χρήση των στερεών καυσίμων.
Ανάγκες που καλύπτονται από αντιδραστήρες
* Γαλλία: 50% (το 78% της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας προέρχεται από πυρηνικά εργοστάσια, όμως η Γαλλία εξάγει πολύ μεγάλο ποσοστό ηλεκτρικού ρεύματος)
* Ελβετία: 42,2%
* Φινλανδία: 27%
* Βρετανία: 19,26% 19,26% (η κορύφωση χρήσης πυρηνικής ενέργειας ήταν το 1997, που έφτασε το 26% της κάλυψης των εγχώριων ενεργειακών αναγκών)
* Ρωσία: 16% Στόχος για το 2020 είναι να φτάσει το 23%
* Καναδάς: 15% (σε περιοχές όπως το Οντάριο, το ποσοστό φτάνει το 50%)
* Γερμανία: 12,6%
* ΗΠΑ: 20%
Εκτεθειμένα στη λευχαιμία τα παιδιά
Τα παιδιά μέχρι την ηλικία των 5 ετών κινδυνεύουν κατά 60% περισσότερο να νοσήσουν από καρκίνο και συγκεκριμένα λευχαιμία, όταν ζουν σε απόσταση μικρότερη των 5 χιλιομέτρων από πυρηνικό αντιδραστήρα.
Σε αυτό το ανησυχητικό συμπέρασμα κατέληξε έρευνα που διεξήγε το πανεπιστήμιο του Μάιντς για λογαριασμό της Ομοσπονδιακής υπηρεσίας προστασίας από την ακτινοβολία της Γερμανίας. Τα αποτελέσματα είχαν δημοσιοποιηθεί για πρώτη φορά τον περασμένο Δεκέμβριο και προκάλεσαν εκτός από ανησυχία και έκπληξη, καθώς σύμφωνα με τα μέχρι σήμερα δεδομένα η ακτινοβολία που απαιτείται για να προκαλέσει τέτοιου είδους προβλήματα υγείας είναι περίπου χίλιες φορές μεγαλύτερη από αυτή που εκπέμπει ένας πυρηνικός αντιδραστήρας.
Η αμηχανία της επιστημονικής κοινότητας σε αυτό το εύρημα ήταν έκδηλη, καθώς αναζητά πλέον άλλους συσχετισμούς μεταξύ των πυρηνικών εργοστασίων και της εμφάνισης παιδικού καρκίνου.
Ωστόσο, ομάδα επιστημόνων που εξέτασε τα ευρήματα της έρευνας, και πάλι για λογαριασμό της γερμανικής πολιτείας, απεφάνθη ότι η εμφάνιση λευχαιμίας εξαιτίας της ακτινοβολίας από τους πυρηνικούς αντιδραστήρες δεν μπορεί να αποκλειστεί σε καμιά περίπτωση.
Σύμφωνα με την επιτροπή, ενδεχομένως ορισμένοι άνθρωποι και κυρίως τα παιδιά είναι γενετικά πιο «ευαίσθητοι» απέναντι στην ακτινοβολία.
Επιπλέον, επισημαίνουν ότι η σύγχρονη ιατρική δεν έχει ακόμη όλες τις απαντήσεις για τις αιτίες που προκαλούν τη λευχαιμία και ότι ενδεχομένως μια από αυτές να συνδέεται με τα πυρηνικά εργοστάσια.
Διήρκεσε 23 χρόνια
Η συγκεκριμένη έρευνα διεξήχθη από το 1980 έως το 2003 και εξετάστηκαν 1.600 αγόρια και κορίτσια που έπασχαν από λευχαιμία, όπως επίσης και 4.700 υγιή παιδιά.
Προτού θεωρήσουν, πάντως, οριστικά τα συμπεράσματα, οι Γερμανοί επιστήμονες εκτιμούν ότι θα πρέπει να διεξαχθούν ανάλογες έρευνες στη Βρετανία, τη Φινλανδία και την Ελβετία, όπου είναι διαδομένη η χρήση πυρηνικής ενέργειας και να συγκριθούν μεταξύ τους τα αποτελέσματα.
Στο παρελθόν έχουν διεξαχθεί άλλες έρευνες, με διαφορετικά κάθε φορά αποτελέσματα. Το 1991 το Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου των ΗΠΑ, αφού εξέτασε 900.000 θανάτους λόγω καρκίνου σε όλη τη χώρα, απεφάνθη ότι δεν υπάρχει αύξηση της παιδικής θνησιμότητας από λευχαιμία λόγω των πυρηνικών αντιδραστήρων. Αντιθέτως, κάποιες περιορισμένης έκτασης έρευνες στη Βρετανία και κυρίως στο Σέλαφιλντ, όπου υπάρχει μονάδα διαχείρισης αποβλήτων, βρήκαν ότι τα παιδιά που ζουν κοντά σε πυρηνικούς σταθμούς παρουσιάζουν 10 φορές συχνότερα λευχαιμία.
Ο υπέρμαχος
Νίκος Κατσαρός Επιστημονικός συνεργάτης «Δημόκριτου»
Τα πλεονεκτήματα είναι πολλά περισσότερα
Είκοσι δύο χρόνια μετά το τραγικό δυστύχημα στο Τσερνομπίλ, οι πυρηνικοί αντιδραστήρες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας έχουν βελτιωθεί σημαντικά και στη λειτουργία τους και στα συστήματα ασφαλείας. Σήμερα όλοι οι αντιδραστήρες διαθέτουν ισχυρά ατσάλινα κουβούκλια και σύγχρονα ηλεκτρονικά συστήματα διακοπής της λειτουργίας τους. Επίσης, τα ραδιενεργά απόβλητα συσκευάζονται σε μεταλλικά βαρέλια και θάβονται σε βάθος ενός χιλιομέτρου μέσα σε ατσάλινες δεξαμενές. Τα σημαντικά πλεονεκτήματα των πυρηνικών αντιδραστήρων είναι ότι δεν εκπέμπουν αέριο θερμοκηπίου, αλλά ούτε και αέριους ρύπους οιασδήποτε μορφής.
Αυτή τη στιγμή λειτουργούν παγκοσμίως 439 αντιδραστήρες - στην Ευρώπη 152, που προσφέρουν το 15% της ηλεκτρικής ενέργειας. Τα αποθέματα ουρανίου επαρκούν για περισσότερα από 50 χρόνια και οι τιμές είναι σταθερές. Σε σύγκριση με το πετρέλαιο το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας είναι φθηνότερο. Η Κίνα προγραμματίζει 20 πυρηνικούς αντιδραστήρες, η Ινδία 14 και η Ρωσία 10. Αλλά και οι γειτονικές χώρες προχωρούν στον σχεδιασμό: η Αλβανία σχεδιάζει πυρηνικό αντιδραστήρα στο Δυρράχιο, 100 χιλιόμετρα από τα σύνορά μας, και διαπραγματεύεται με τις ΗΠΑ. Η FYROM σχεδιάζει έναν αντιδραστήρα και διαπραγματεύεται με τον Καναδά, η Βουλγαρία σχεδιάζει με τη Ρωσία δύο αντιδραστήρες και η Τουρκία σχεδιάζει τρεις.
Από την άλλη πλευρά της Μεσογείου, η Αίγυπτος, η Λιβύη, η Τυνησία και το Μαρόκο σχεδιάζουν πυρηνικούς αντιδραστήρες με τη Γαλλία και η Αλγερία με τις ΗΠΑ.
Ετσι οι άλλοι θα έχουν την ενέργεια και εμείς τη ραδιενέργεια. Η χώρα μας έχει μείνει πολύ πίσω στην πυρηνική τεχνολογία. Πιστεύω λοιπόν ότι θα πρέπει να επανασυζητηθούν τα υπέρ και τα κατά των πυρηνικών αντιδραστήρων.
Ο πολέμιος
Θανάσης Γεράνιος Αν. Καθ. Πυρηνικής Φυσικής του Πανεπιστημίου Αθηνών
Τεράστιος ο κίνδυνος από τα απόβλητα
Είναι γνωστό ότι η ραδιενέργεια είναι το σημαντικότερο αποτέλεσμα που απειλεί την υγεία του ανθρώπου όταν συμβεί ένα πυρηνικό ατύχημα σε αντιδραστήρα.
Η ραδιενέργεια δεν εντοπίζεται από κανένα ανθρώπινο αισθητήριο όργανο και βέβαια είναι αόρατη, τα δε αποτελέσματά της γίνονται αντιληπτά μετά την πάροδο δεκαετιών από τη μόλυνση. Επομένως, είναι έωλο να ονομάζεται «καθαρή» ή «πράσινη» ενέργεια μια αόρατη ενέργεια.
Το μεγαλύτερο και άλυτο πρόβλημα της πυρηνικής ενέργειας είναι η συσσώρευση των πυρηνικών αποβλήτων των αντιδραστήρων.
Η ραδιενέργεια των χιλιάδων τόνων αυτού του πυρηνικού αποβλήτου είναι άκρως επικίνδυνη, έχει μεγάλη διάρκεια ζωής και η διαχείρισή του είναι άκρως δαπανηρή. Πρακτικά, σήμερα περισσότερο στοιχίζει η σωστή διαχείριση ενός κιλού πυρηνικού αποβλήτου απ ό,τι η αγορά ενός κιλού φρέσκου καυσίμου ουρανίου.
Ενα σοβαρότατο και μακροπρόθεσμο πρόβλημα, που δεν έχουμε ακόμη «ζήσει» τις συνέπειές του, είναι το γεγονός ότι κάθε πυρηνικός αντιδραστήρας έχει περιορισμένο χρόνο λειτουργίας τα 30 χρόνια. Υστερα απ αυτό το διάστημα, αντικειμενικά απαγορεύεται να λειτουργεί λόγω υπερβολικής ακτινοβολίας. Επιβάλλεται να σταματήσει, να διαλυθεί και να γίνει πυρηνικό απόβλητο.
Παράδειγμα αποδέσμευσης από την πυρηνική ενέργεια αποτελεί η Ιταλία, η οποία ύστερα από δημοψήφισμα έκλεισε όλα τα πυρηνικά της εργοστάσια πριν φτάσουν στην ηλικία γήρατος. Η Ισπανία έχει αυξήσει κατά 225% τη χρήση του φυσικού αερίου για ηλεκτροπαραγωγή και προγραμματίζει κάθε αντιδραστήρας που φτάνει στο όριο διάλυσης να αντικαθίσταται από συμβατικό φυσικό αέριο.
Τέλος, η κοινωνία πρέπει να ενημερωθεί αντικειμενικά. Πρέπει να ξεχωρίσει τον επιστήμονα από τον τεχνοκράτη, που έχουν εκ διαμέτρου αντίθετους σκοπούς και στόχους.
ΜΑΡΙΑ ΑΔΑΜΙΔΟΥ
[email protected]
 (0) |
|
|
