|
Τα κράτη μέλη καλούνται να αναλάβουν τις ευθύνες τους
Το περιβάλλον και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή
ΠΟΛΙΤΗΣ - 04/05/2008, Σελίδα: 82
http://www.politis-news.com/cgibin/hweb?-A=790755&-V=articles&-p
Τον Ιανουάριο, και μετά από σχετικό αίτημα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Μαρτίου 2007, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε δέσμη μέτρων για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και την προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Συνοπτικά, οι προτάσεις της Κομισιόν διαλαμβάνουν: α. Την τροποποίηση της οδηγίας για το κοινοτικό Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπής αερίων θερμοκηπίου (ΣΕΔΕ), β. πρόταση για τον επιμερισμό των προσπαθειών ικανοποίησης της κοινοτικής δέσμευσης για μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου σε τομείς που δεν καλύπτονται από το ΣΕΔΕ (όπως οι μεταφορές, τα κτήρια κλπ.), γ. πρόταση οδηγίας για την προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ώστε να διευκολυνθεί η επίτευξη των στόχων που τέθηκαν για το 2020.
Στο σημερινό τρίτο μέρος της σειράς των κειμένων μας για το περιβάλλον θα παρουσιάσουμε την πρόταση της Επιτροπής για τον επιμερισμό των προσπαθειών για μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου σε τομείς που δεν καλύπτονται από το κοινοτικό ΣΕΔΕ. Αλλες πτυχές των προτάσεων της Κομισιόν, όπως το ΣΕΔΕ, θα μας απασχολήσουν στο επόμενο μας κείμενο.
Με βάση, λοιπόν, τις προτάσεις του Ιανουαρίου, τέθηκε από την Επιτροπή ως στόχος η κατά περίπου 10% μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου στους τομείς πέραν εκείνους που καλύπτει το ΣΕΔΕ. Η μείωση αυτή, στη βάση της σύγκρισης των εκπομπών αερίων του 2020 σε σχέση με εκείνες για το 2005, διαλαμβάνει μία ευρύτατη κατανομή του βάρους της προσπάθειας, ανάμεσα στα 27 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Οι αριθμοί που καταγράφονται στο σχετικό πίνακα είναι αρκετά αποκαλυπτικοί, αφού δίνουν ακόμη και το δικαίωμα σε κάποιες χώρες να αυξήσουν τις εκπομπές αερίων διοξειδίου μέχρι το 2020. Από την άλλη, υπάρχει η σχετική πρόνοια-στόχος για την αναβάθμιση του ρόλου των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, με όλα τα κράτη μέλη να καλούνται να ενισχύσουν σημαντικά την πτυχή αυτή του ολικού περιβαλλοντικού ζητήματος.
Μερίδιο 60%
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι, με βάση τα σημερινά δεδομένα, τα οποία η Επιτροπή επιθυμεί να διαφοροποιήσει, το μερίδιο των τομέων εκτός ΣΕΔΕ στο σύνολο των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου στην κοινοτική επικράτεια ανέρχεται σε περίπου 60%. Πρόκειται για τομείς με μεγάλο φάσμα δραστηριοτήτων και με κύριο χαρακτηριστικό τις επιχειρήσεις μικρής κλίμακας εκπομπών. Το επίθετο, βέβαια, προσδιορίζει το μέγεθος της ατομικής ρύπανσης της κάθε μονάδας και δεν υποτιμά τη συνολική ρυπαντική επίπτωση των δραστηριοτήτων των επιχειρήσεων αυτών, η οποία, κάθε άλλο παρά είναι περιορισμένης κλίμακας. Οι δραστηριότητες αυτές περιλαμβάνουν τους τομείς των μεταφορών (χερσαίες), των κτηρίων, των υπηρεσιών, των μικρών βιομηχανικών εγκαταστάσεων, της γεωργίας και των αποβλήτων. Σε επίπεδο περιβαλλοντικών πολιτικών στους συγκεκριμένους τομείς, πέραν εκείνων του ΣΕΔΕ, τα κράτη μέλη θα έχουν σχετική αυτονομία. Εννοείται ότι εκεί όπου υπάρχει κοινοτικής εμβέλειας νομοθεσία (π.χ. για την ενεργειακή απόδοση των κτηρίων, το διοξείδιο του άνθρακα, τα αυτοκίνητα, τα απόβλητα, κλπ.) αυτή θα πρέπει να εφαρμόζεται πλήρως.
Για τον καθορισμό των επιμέρους στόχων των κρατών μελών, η Κομισιόν επέλεξε ως πυξίδα το κατά κεφαλήν ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ). Η επιλογή αυτή, σύμφωνα με την Επιτροπή, διασφαλίζει "τη δίκαιη και ισότιμη κατανομή των πραγματικών προσπαθειών και των συναφών δαπανών". Ταυτόχρονα, διασφαλίζει την επιτάχυνση της οικονομικής μεγέθυνσης στις λιγότερο πλούσες χώρες, υπηρετώντας και το σημαντικό κοινοτικό στόχο για μεγαλύτερη οικονομική και κοινωνική συνοχή. Σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2005, οι προτεινόμενες για τα κράτη μέλη εκατοστιαίες μεταβολές κυμαίνονται από το -20% μέχρι το 20%. Εννοείται ότι το μεγαλύτερο βάρος της προσπάθειας ανάσχεσης των ποσοτήτων αερίων θερμοκηπίου θα επωμιστούν οι πλουσιότερες χώρες, των οποίων οι προτεινόμενοι στόχοι υπερβαίνουν το μέσο ποσοστό του 10% (για την Κύπρο προτείνεται μείωση 5% και για την Ελλάδα 4%).
Εθνικές κυβερνήσεις
Από τις εθνικές κυβερνήσεις θα αναμένεται ότι θα επιδείξουν την απαραίτητη ευαισθησία αλλά και πρωτοβουλία, ώστε να υιοθετηθούν πολιτικές που θα προωθήσουν τη συνολική κοινοτική περιβαλλοντική προσπάθεια. Αναμένεται ότι ανάμεσα στα μέτρα θα περιλαμβάνονται:
* Τομέας μεταφορών: Καλύτερη διαχείριση της οδικής κυκλοφορίας, προώθηση των δημοσίων συγκοινωνιών, ενθάρρυνση της χρήσης βιοκαυσίμων, φορολογικά κίνητρα για τη χρήση λιγότερο ρυπογόνων μέσων καθώς και χωροταξικά-ρυθμιστικά σχέδια μεταφορών. Ενίσχυση στις εθνικές πολιτικές θα παρέχει και η σχετική κοινοτική νομοθεσία όπως, για παράδειγμα, εκείνη που θέτει περιορισμούς στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από τα μηχανοκίνητα οχήματα.
* Κατασκευές: Η χρήση βελτιωμένων προτύπων σε όλες τις φάσεις της κατασκευαστικής διαδικασίας, η παροχή θερμομονωτικών δυνατοτήτων στα κτήρια, η χρήση αποδοτικότερων συστημάτων θέρμανσης και η αξιοποίηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για τις διάφορες λειτουργίες των κτηρίων. Τα νέα κοινοτικά πρότυπα απόδοσης για τους λέβητες και τους θερμαντήρες νερού θα μπορούσαν επίσης να επιφέρουν αισθητές εξοικονομήσεις στα κτήρια, περιορίζοντας σημαντικά τις εκπομπές ρυπογόνων αερίων.
* Απόβλητα: Είναι επιθυμητό να αξιοποιηθούν οι δυνατότητες για τη μείωση και την ανακύκλωση των αποβλήτων, αφού μία τέτοια εξέλιξη συνεπάγεται τον περιορισμό των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου.
* Κρατικές ενισχύσεις: Εκτιμάται ότι οι νέες κατευθυντήριες γραμμές που έχει καταρτίσει η Κομισιόν για το θέμα αυτό στον τομέα του περιβάλλοντος, οι οποίες αποτελούν τμήμα της δέσμης προτάσεων, τις οποίες δημοσιοποίησε η Επιτροπή τον Ιανουάριο, θα ενδυναμώσουν την ικανότητα των κρατών μελών να υιοθετήσουν φιλικές προς το περιβάλλον πολιτικές. Οι πολιτικές αυτές, με βάση τη δομή των συγκεκριμένων εισηγήσεων της Επιτροπής για τις κρατικές ενισχύσεις, θα προωθήσουν μεν τον απώτερο στόχο της προστασίας του περιβάλλοντος, χωρίς, ωστόσο, να επιφέρουν στρεβλώσεις στη λειτουργία του ανταγωνισμού.
Πίνακας
Δεσμευτικοί περιβαλλοντικοί στόχοι για τα 27 κράτη-μέλη της ΕΕ
μέχρι το 2020 με βάση τις αποφάσεις των κοινοτικών σωμάτων
% μεταβολής εκπομπών % των ανανεώσιμων αερίων θερμοκηπίου (α) πηγών στη ζήτηση (β)
Αυστρία -16 34
Βέλγιο -15 13
Βουλγαρία 20 16
Κύπρος -5 13
Τσεχία 9 13
Δανία -20 30
Εσθονία 11 25
Φινλανδία -16 38
Γαλλία -14 23
Γερμανία -14 18
Ελλάδα -4 18
Ουγγαρία 10 13
Ιρλανδία -20 16
Ιταλία -13 17
Λετονία 17 42
Λιθουανία 15 23
Λουξεμβούργο -20 11
Μάλτα 5 10
Ολλανδία -16 14
Πολωνία 14 15
Πορτογαλία 1 31
Ρουμανία 19 24
Σλοβακία 13 14
Σλοβενία 4 25
Ισπανία -10 20
Σουηδία -17 49
Βρετανία -16 15
Σημειώσεις: α. Το ποσοστό μείωσης/αύξησης αφορά τους τομείς πέραν εκείνων που καλύπτει το ΣΕΔΕ της ΕΕ και έχει ως σημείο αναφοράς το 2005. β. Το μερίδιο προκύπτει σε συσχετισμό με την τελική ενεργειακή ζήτηση του 2020.γ. Το δικαίωμα για αύξηση των εκπομπών αερίων παραχωρείται μόνο στα κράτη μέλη των οποίων οι οικονομίες θεωρούνται ως αναπτυσσόμενες, κάτι που εξυπακούει ότι το κατά κεφαλή ΑΕΠ των χωρών αυτών είναι χαμηλότερο από τον κοινοτικό μέσο όρο.
Τα αναμενόμενα οφέλη της δέσμης μέτρων
Σε σημαντικά οικονομικά οφέλη προσβλέπει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή από την υλοποίηση της δέσμης μέτρων για την ενέργεια και το κλίμα, τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και σε μακρύτερο ορίζοντα. Η επίτευξη των ποσοτικών στόχων για τις εκπομπές αερίων και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας υπολογίζεται ότι θα επιφέρει τις ακόλουθες ευνοϊκές, για την Ενωση, εξελίξεις:
* Οι εισαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου θα μειωθούν κατά περίπου 0,3% του κοινοτικού ΑΕΠ
* Η μείωση των εισαγωγών καυσίμων θα οδηγήσει, με τη σειρά της, σε εξοικονόμηση ποσού της τάξης των 50 δις. ευρώ. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο υπολογισμός αυτός εδράζεται σε υποθετική μέση τιμή πετρελαίου 60 δολαρίων ανά βαρέλι. Συνεπώς αν παραμείνουν οι τιμές στα σημερινά τους επίπεδα των 110 δολαρίων και πλέον, οι ευεργετικές επιπτώσεις για το κοινοτικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών θα είναι ακόμη μεγαλύτερες
* Η οικονομία της ΕΕ θα είναι λιγότερο εκτεθειμένη σε μείωση της προσφοράς καυσίμων και σε απότομες αυξήσεις τιμών, που μπορεί να προκύψουν από την συγκέντρωση της παραγωγής-εξαγωγής σε ένα μικρό αριθμό χωρών. Οι εξελίξεις αυτές, φυσιολογικά, θα περιορίσουν και την έκθεση των κοινοτικών οικονομιών σε αυξημένες πληθωριστικές πιέσεις.
* Οφέλη αναμένεται να προκύψουν και στο επίπεδο της καινοτομίας και των νέων τεχνολογιών. Η υλοποίηση των μέτρων θα ενθαρρύνει την περαιτέρω αναβάθμιση των προγραμμάτων ανάπτυξης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας από πλευράς ευρωπαϊκών επιχειρήσεων, ενισχύοντας τη θέση τους ως πρωτοπόρες στις τεχνολογίες χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών
* Στον πρωταρχικής σημασίας τομέα της δημόσιας υγείας, η εφαρμογή των προτεινόμενων μέτρων και στοχεύσεων θα μειώσει σημαντικά, κατά περίπου 15%, τους κυριότερους ατμοσφαιρικούς ρύπους, με όλα τα συνεπαγόμενα οφέλη για τους ευρωπαίους πολίτες. Ταυτόχρονα, οι επενδύσεις σε εξοπλισμό ελέγχου της ατμοσφαιρικής ρύπανσης θα μειωθούν κατά περίπου 11 δις. ευρώ μέχρι το 2020, λόγως της χρήσης "καθαρότερων" τεχνολογιών
Του Χάρη Χριστοφόρου
Κωδικός άρθρου: 790755
 (0) |
