|
Τα επόμενα 50 χρόνια θα είναι πολύ δύσκολα
Ποιες λύσεις προτείνει για την αντιμετώπιση του προβλήματος ο γκουρού του κλάδου, καθηγητής Joseph Stanislaw, μιλώντας στην «Κ»
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economy_2_04/05/2008_268561
Συνέντευξη στον Κωστη Παπαδημητριου
Τα επόμενα πενήντα χρόνια θα είναι δύσκολα από ενεργειακή άποψη και η ανθρωπότητα θα πρέπει να χρησιμοποιήσει κάθε δυνατό όπλο προκειμένου να αντιμετωπίσει την κατάσταση. Στη συνέχεια, ίσως καταφέρει να εκμεταλλευτεί την πυρηνική σύντηξη -που δεν έχει τους κινδύνους της κλασικής πυρηνικής ενέργειας για καταστροφικό ατύχημα, αλλά και δεν παράγει ραδιενεργά απόβλητα- και τα πράγματα μπορεί να εξελιχθούν σε όρους επιστημονικής φαντασίας.
Βασικό, αλλά όχι μοναδικό όπλο, για να ξεπεραστεί ομαλά αυτή η περίοδος είναι η εξοικονόμηση και η σωστή εκμετάλλευση των ενεργειακών πηγών. Λύσεις υπάρχουν, γι’ αυτό δεν υπάρχει λόγος για απαισιοδοξία, αρκεί να γίνουν οι σωστές ενέργειες. Αυτό είναι το κύριο μήνυμα που θέλησε να στείλει μέσω της «Κ» ο κ. Joseph Stanislaw, διεθνούς κύρους εμπειρογνώμων σε ενεργειακά θέματα, εν όψει της επίσκεψής του στην Αθήνα, όπου θα προεδρεύσει αύριο στη Διάσκεψη Κορυφής για την κλιματική και ενεργειακή ασφάλεια (Athens Summit 2008: Global Climate & Energy Security, 5-7 Μαΐου, Χίλτον).
— Η αγορά ενέργειας χαρακτηρίζεται από συνεχή άνοδο των τιμών και συνεχώς ανακοινώνονται προβλέψεις για ακόμη υψηλότερες τιμές. Μια τελευταία πρόβλεψη βλέπει το πετρέλαιο να φτάνει σύντομα τα 200 δολάρια ανά βαρέλι. Τι συμβαίνει στην αγορά ενέργειας; Σε ποιο βαθμό η κατάσταση οφείλεται στην πραγματική ζήτηση και σε ποιο βαθμό στην κερδοσκοπική ζήτηση από hedge funds και άλλους επενδυτές αυτού του είδους;
— Κατ’ αρχάς έχουμε μια μεγάλη μεταβολή «παραδείγματος» στην αγορά ενέργειας. Μια παράμετρος είναι ότι τα 2/3 ή τα 3/4 των κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου ελέγχονται πλέον από κρατικές εταιρείες. Μια άλλη είναι ότι η ζήτηση αυξάνεται πάρα πολύ ακόμη και στις τρέχουσες υψηλές τιμές του πετρελαίου. Σε αυτές τις τιμές κανονικά θα περίμενε κανείς ότι η ζήτηση θα σταματούσε να ανεβαίνει ή ακόμη και θα έπεφτε, ωστόσο αυτό δεν συνέβη. Από την άλλη πλευρά διαψεύδονται συνεχώς οι προβλέψεις για αύξηση της προσφοράς. Υπάρχουν σε εξέλιξη πολλά νέα project για έρευνα και εκμετάλλευση κοιτασμάτων σε διάφορες περιοχές του κόσμου, αλλά χρειάζονται περισσότερο χρόνο και χρήμα για να υλοποιηθούν. Επιπλέον υπάρχει η καθαρή κερδοσκοπία, όπως την περιγράψατε, και παρατηρείται σε όλες τις αγορές εμπορευμάτων. Είναι και αυτό μέρος της αλλαγής «παραδείγματος», της αλλαγής του τρόπου λειτουργίας των αγορών.. Κοιτάξτε τις τιμές του καλαμποκιού ή των δημητριακών. Πολλοί ρίχνουν λεφτά εκεί θέλοντας να αποκομίσουν κέρδη με έναν διαφορετικό τρόπο.
Κερδοσκοπία
— Ορισμένοι εκτιμούν ότι το 20% ή το 30% της τιμής του πετρελαίου οφείλεται αποκλειστικά στην κερδοσκοπική ζήτηση. Ποια είναι η δική σας εκτίμηση; Δεν είναι εύκολο να προσδιορίσουμε με αξιοπιστία πόσο μεγάλο μέρος της τιμής οφείλεται στην κερδοσκοπική ζήτηση. Αλλά όταν λέμε ότι αυτό είναι 20 ή 50 δολάρια στο βαρέλι περιλαμβάνει και στοιχεία όπως οι ανησυχίες για την κατάσταση στη Νιγηρία ή το Ιράκ ή άλλα τέτοια ζητήματα. Τελικά έχουν μεγάλες συνέπειες στην πραγματική τιμή του πετρελαίου όσο και η φυσική ζήτηση.
— Πώς θα αλλάξει η σημερινή κατάσταση των υψηλών τιμών το μείγμα ενεργειακών πηγών που χρησιμοποιούν οι κοινωνίες μας; Δύο ακόμη σημαντικά ζητήματα σχετικά με το μείγμα ενεργειακών πηγών που χρησιμοποιούμε είναι η κλιματική αλλαγή και η ενεργειακή ασφάλεια πέρα από την τιμή. Χρειαζόμαστε ενέργεια, αλλά ενέργεια με τον σωστό τρόπο, ώστε να ελαχιστοποιήσουμε ή να αντιστρέψουμε τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Σε αυτήν την κατεύθυνση πρέπει να κινηθούν οι επιχειρήσεις και οι καταναλωτές πρέπει να αλλάξουν συνήθειες. Πρέπει να αλλάξουμε την καμπύλη της ζήτησης δραστικά, να έχουμε πιο οικονομικά αυτοκίνητα, να χρησιμοποιούμε περισσότερο μέσα μαζικής μεταφοράς, να κτίζουμε πιο ενεργειακά αποδοτικά κτίρια και κατοικίες, να δούμε ποιες μορφές δεν δημιουργούν προβλήματα κλιματικής και ενεργειακής ασφάλειας - η ηλιακή ενέργεια, η αιολική ενέργεια. Δεν υπάρχει μόνο μια απάντηση, πρόκειται για ένα ολόκληρο πλαίσιο προώθησης νέων τεχνολογιών. Θα πρέπει να αντικαταστήσουμε τα προϊόντα υψηλής εντάσεως ενέργειας με προϊόντα χαμηλής εντάσεως ενέργειας που θα δίνουν την ίδια ικανοποίηση στους καταναλωτές. Ενα παράδειγμα που χρησιμοποιώ είναι η ερώτηση ποιο ήταν το μεγαλύτερο κοίτασμα πετρελαίου που ανακαλύφθηκε στις ΗΠΑ τη δεκαετία του 1970. Ολοι απαντούν το Prudhoe Bay στην Αλάσκα. Αλλά η απάντηση είναι στο Ντιτρόιτ στο Μίτσιγκαν, όπου βρίσκεται η αυτοκινητοβιομηχανία και δημιουργήθηκαν οικονομικότερα στην κατανάλωση αυτοκίνητα. Το πετρέλαιο που εξοικονομήθηκε είναι περισσότερο από αυτό που βρέθηκε στην Αλάσκα.
— Υπάρχει διαφωνία σχετικά με τη χρήση των βιοκαυσίμων, που αρχικά θεωρήθηκαν ως μια πολύ καλή λύση καθώς είναι ανανεώσιμη πηγή ενέργειας και έχει μικρότερες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από τα ορυκτά καύσιμα. Τώρα υπάρχει μεγάλη δυσπιστία εξαιτίας των συνεπειών που είχαν στις τιμές των τροφίμων. Ποια είναι η γνώμη σας;
— Τα βιοκαύσιμα που παράγονται από βρώσιμα φυτά θα είναι πάντα ένα αμφιλεγόμενο ζήτημα. Ακόμη και όταν παράγονται από μη βρώσιμα φυτά ανταγωνίζονται τα τρόφιμα στη χρήση των αρώσιμων γαιών. Θα πρέπει να εξετάσουμε ποια βιοκαύσιμα μπορούν να παραχθούν από φυτά που δεν ανταγωνίζονται την παραγωγή τροφίμων. Από αυτήν την άποψη το καλαμπόκι είναι πολύ προβληματικό σε αντίθεση με το ζαχαροκάλαμο. Η καύση της αιθανόλης παράγει διοξείδιο του άνθρακα, αλλά ένα κλάσμα σε σχέση με το πετρέλαιο.
Πυρηνικά
— Ποιος είναι ο ρόλος της πυρηνικής ενέργειας στο σημερινό περιβάλλον; Μόλις πριν από δέκα χρόνια φαινόταν ότι οδεύαμε στη σταδιακή κατάργησή της...
— Η γνώμη μου είναι ότι η πυρηνική ενέργεια είναι μέρος του πιθανού πακέτου των λύσεων, πρέπει να εξετάζουμε κάθε εναλλακτική μορφή ενέργειας που οδηγεί σε μικρότερη εκπομπή διοξειδίου του άνθρακα. Κάθε χώρα πρέπει να το εξετάσει ξεχωριστά στο δικό της πολιτικό και κοινωνικό πλαίσιο. Για παράδειγμα, η Κίνα προγραμματίζει 20 - 25 πυρηνικά εργοστάσια, η Ινδία και η Ρωσία επίσης.
— Δεν υπάρχει λοιπόν μια μοναδική λύση για το ενεργειακό πρόβλημα... Οχι για την επόμενη γενιά... Ισως να φτάσουμε κάποτε σε έναν κόσμο, όπως αυτός των ταινιών επιστημονικής φαντασίας, του Πολέμου των Αστρων.
— Αναφέρεστε στην πυρηνική σύντηξη... Αλλά απέχουμε ακόμη αρκετά, χρειαζόμαστε τουλάχιστον πενήντα χρόνια για να μπορέσουμε να την εκμεταλλευτούμε. Μέχρι τότε δεν υπάρχει μια και μοναδική λύση, μια «ασημένια σφαίρα». Θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε ένα κυνηγετικό όπλο, που διασπείρει πολλά σκάγια προκειμένου να πετύχει τον στόχο. Εχουμε πολλές εναλλακτικές επιλογές μέχρι να μπορέσουμε να χρησιμοποιήσουμε τη σύντηξη και επενδύονται τεράστια κεφάλαια και τεχνολογία σε αυτές. Ενα παράδειγμα είναι ο στόλος των αυτοκινήτων που ανανεώνεται κάθε έντεκα με δώδεκα χρόνια, συνεπώς μπορούμε να αλλάξουμε τεχνολογία τέσσερις με πέντε φορές στο διάστημα αυτό.
Ποιος είναι ο Joseph A. Stanislaw
Ο Joseph A. Stanislaw είναι ιδρυτής της εταιρείας συμβούλων σε ενεργειακά θέματα JAStanislaw Group και παράλληλα ανεξάρτητος σύμβουλος στην εταιρεία συμβούλων Deloitte & Touche για θέματα ενέργειας και φυσικών πόρων, αλλά και επίκουρος καθηγητής στη Σχολή Nicholas Επιστημών Περιβάλλοντος και Γης του Πανεπιστημίου Duke. Ο κ. Stanislaw ήταν ένα από τους τρεις ιδρυτές της Cambridge Energy Research Associates το 1983 και έχει διατελέσει οικονομολόγος στη Διεθνή Υπηρεσία Ενέργειας του ΟΟΣΑ. Εχει πρώτο πτυχίο από το Χάρβαρντ, μεταπτυχιακό από το Cambridge και διδακτορικό από το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου. Είναι συγγραφέας, μαζί με τον Daniel Yergin του βιβλίου The Commanding Heights: The Battle for the World Economy, που έχει μεταφραστεί σε 13 γλώσσες και ντοκιμαντέρ 6 επεισοδίων (με ελληνικό τίτλο «Πώς φτάσαμε στην παγκοσμιοποίηση»).
 (0) |
