Η εκτόξευση στις τιμές των τροφίμων φέρνει την πείνα
Επιμέλεια: ΕΙΡΗΝΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΥ
Η προώθηση των βιοκαυσίμων έχει στείλει στη στρατόσφαιρα τις τιμές ψωμιού και ρυζιού, με συνέπεια περιβαλλοντικές καταστροφές και πείνα
Η αύξηση της τιμής του καλαμποκιού παρασύρει τις τιμές και των άλλων δημητριακών- και οδηγεί σε μια παγκόσμια κρίση με απρόβλεπτες επιπτώσεις
Αναλυτές υποστηρίζουν ότι το ράλι των τιμών στα τρόφιμα θα κρατήσει άλλα τέσσερα χρόνια, οδηγώντας έτσι τον κόσμο σε πρωτοφανή κρίση
Δεν είναι η Γουόλ Στριτ, ούτε τα ενυπόθηκα δάνεια υψηλού κινδύνου. Το πρόβλημα είναι το ρύζι και η κρίση με τις τιμές των τροφίμων. Από την Αίγυπτο ως την Αϊτή και από το Βιετνάμ ως τη Βραζιλία, εκατομμύρια άνθρωποι πεινάνε, πολλοί εξαιτίας της μόδας για τα βιοκαύσιμα.
Για τους παραγωγούς είναι πιο συμφέρον
να παράγουν καλαμπόκι για να γεμίζουν τα ντεπόζιτα των αυτοκινήτων παρά
για να γεμίζουν τα στομάχια των ανθρώπων. Η αύξηση της τιμής του
καλαμποκιού παρασύρει τις τιμές και των άλλων δημητριακών- και οδηγεί
σε μια παγκόσμια κρίση με απρόβλεπτες επιπτώσεις.
Η
διεθνής τιμή του ρυζιού έχει εκτοξευθεί στα ύψη. Μέσα σε μία ημέρα
ανέβηκε 10%. Τις τελευταίες δύο εβδομάδες, η αύξηση ήταν 50%. Ούτε σε
εποχές πολέμου δεν ήταν τόσο ακριβό. Για να φανεί η σημασία αυτού του
αγαθού, αρκεί να πούμε ότι το ρύζι είναι το βασικό συστατικό της
καθημερινής διατροφής 3 δισεκατομμυρίων ανθρώπων.
Παραγωγοί και
καταναλωτές καταλήφθηκαν από πανικό. Από τον φόβο μιας πιθανής
έλλειψης, οι χώρες που εισάγουν ρύζι αύξησαν δραστικά τις αγορές τους.
Και οι χώρες που το παράγουν, όπως η Ινδία, ανήσυχες μήπως αφήσουν τον
πληθυσμό τους χωρίς ρύζι, περιόρισαν τις εξαγωγές. Ο συνδυασμός
νευρικών αγορών, προληπτικών περιορισμών και έλλειψης λόγω της
καλλιέργειας βιοκαυσίμων έστειλε τις τιμές στη στρατόσφαιρα.
Και
δεν είναι μόνο το ρύζι, είναι οι τιμές όλων των προϊόντων διατροφής.
«Το πρόβλημα αφορά όλον τον κόσμο αλλά κυρίως, όπως συμβαίνει
πάντα,τους φτωχούς» γράφει η «Εl Ρais». Στην Αίγυπτο υπάρχει έλλειψη
ψωμιού. Οι διεθνείς τιμές του σιταριού διπλασιάστηκαν τον τελευταίο
χρόνο και το επιδοτούμενο ψωμί, αντί να φτάνει στους φτωχούς, πουλιέται
ακριβότερα στη μαύρη αγορά. Τουλάχιστον έξι άτομα πέθαναν από ασφυξία,
καθώς συνωστίζονταν στην ουρά για να αγοράσουν ψωμί. Η πείνα επιστρέφει
στην Αφρική.
«Και αυτή τη φορά, αντί να πλήττει τους αγροτικούς
και απομονωμένους πληθυσμούς, χτυπάει τους κατοίκους των πόλεων. Στην
Αργεντινή υπάρχει έλλειψη κρέατος,που είναι εξίσου σημαντικό με το ψωμί
στην Αφρική και το ρύζι στην Ασία. Οι υψηλές τιμές,η έλλειψη αγαθών και
η κερδοσκοπία προκαλούν παντού σκληρές πολιτικές συγκρούσεις και
εξεγέρσεις στην πόλη και στην ύπαιθρο.Η κρίση πλήττει και τη μεσαία
τάξη των πλουσίων χωρών. Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με ένα σοβαρό
παγκόσμιο πρόβλημα που δεν έχει προηγούμενο» σημειώνει η ισπανική
εφημερίδα.
Η αύξηση των τιμών των προϊόντων διατροφής οφείλεται
σε έναν βαθμό στα βιοκαύσιμα, που δεν οδηγούν μόνο σε ελλείψεις, αλλά
επιβαρύνουν και την αλλαγή του κλίματος, η οποία εμποδίζει την αύξηση
της παραγωγής. Αυτή είναι η τραγική ειρωνεία του μύθου της «καθαρής
ενέργειας». Πολλοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι το ράλι των τιμών στα
τρόφιμα θα κρατήσει άλλα τέσσερα χρόνια, οδηγώντας έτσι τον κόσμο σε
πρωτοφανή κρίση, η οποία ίσως υπερβεί σε διαστάσεις και την ενεργειακή.
Οι μεγαλύτεροι παραγωγοί αγροτικών προϊόντων είναι η Αμερική και η
Κίνα, με τη δεύτερη, εξαιτίας της αύξησης της εγχώριας ζήτησης, να
εξαρτάται ακόμη περισσότερο από τις εισαγωγές, γεγονός που προκαλεί
δυσαναλογίες στην παγκόσμια ισορροπία προσφοράς και ζήτησης.
Ο μύθος για τα βιοκαύσιμα
Τελικά
η «καθαρή ενέργεια» ήταν όνειρο απατηλό. Πριν από μερικά χρόνια τα
βιοκαύσιμα είχαν παρουσιαστεί σαν λύση στο πρόβλημα της κλιματικής
αλλαγής. Σήμερα οι περισσότεροι ερευνητές λένε ότι είναι μέρος του
προβλήματος, αφού έχουν εκτινάξει στα ύψη τις τιμές των τροφίμων,
καταστρέφουν τα δάση του Αμαζονίου και τελικά κάνουν περισσότερο κακό
παρά καλό στο περιβάλλον.
Τα πιο συνηθισμένα βιοκαύσιμα είναι το
βιοντίζελ και η βιοαιθανόλη. Τα βιοκαύσιμα (ή αγροκαύσιμα) φτιάχνονται
από φυτά και χρησιμοποιούνται κυρίως στον τομέα των μεταφορών. Μπορούν
να χρησιμοποιηθούν είτε αυτούσια (αν ο κινητήρας είναι προσαρμοσμένος)
είτε αναμειγμένα με ντίζελ ή πετρέλαιο.
Μπορούν να παραχθούν από
κάθε οργανική ουσία που περιέχει άμυλο, ζάχαρη και λίπη. Σήμερα τα
βιοκαύσιμα παράγονται κατά κύριο λόγο από καταναλώσιμα φυτά, όπως το
καλαμπόκι, η σόγια, το ζαχαρότευτλο και ο καρπός του φοινικόδεντρου.
Θεωρητικώς,
τα βιοκαύσιμα θα μπορούσαν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην κάλυψη
των ενεργειακών αναγκών του πλανήτη και στη μείωση της εξάρτησης της
Ευρώπης από τις εισαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου αφενός, και να
βοηθήσουν στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και της
υπερθέρμανσης του πλανήτη αφετέρου.
Ηδη όμως δεκάδες
περιβαλλοντικές, μη κυβερνητικές οργανώσεις προειδοποίησαν την
Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι η προώθηση των βιοκαυσίμων μπορεί να απειλήσει
σημαντικά οικοσυστήματα, να αυξήσει τις τιμές των τροφίμων και να
οδηγήσει σε λειψυδρία. Και όμως, πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ)
αποφάσισε τα βιοκαύσιμα να αντιστοιχούν στο 10% των καυσίμων, ενώ το
αμερικανικό Κογκρέσο επεξεργάζεται πρόταση που θα επταπλασιάσει την
παραγωγή βιοκαυσίμων ως το 2020.
Σύμφωνα με τις προβλέψεις των
ειδικών για τα επόμενα δέκα χρόνια, η παγκόσμια αγορά βιοκαυσίμων
αναμένεται να τετραπλασιαστεί, από 20,5 δισ. δολάρια που ήταν το 2006
σε 80 δισ. δολάρια το 2016.
Οι δύο μεγαλύτεροι παραγωγοί
βιοκαυσίμων στον πλανήτη είναι οι ΗΠΑ και η Βραζιλία. Οι δύο χώρες,
υπεύθυνες για το 70% της παγκόσμιας παραγωγής αιθανόλης, συμφώνησαν
πρόσφατα στην κοινή προώθηση της ανάπτυξης της χρήσης και της παραγωγής
αιθανόλης σε όλη την αμερικανική ήπειρο.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Νέες συμμαχίες για τρόφιμα και καύσιμα
|