Oikologio - Αποτεφρωτήρας απορριμμάτων αλλά και υγείας

Αποτεφρωτήρας απορριμμάτων αλλά και υγείας

19.01.08

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_1_20/01/2008_255998

Στο Αλιβέρι, κάτοικοι και επιστήμονες αντιδρούν στο σχέδιο καύσης RDF από την ΑΓΕΤ Ηρακλής

Του απεσταλμένου μας στο Αλιβερι Γιαννη Ελαφρου

«Δεν δεχόμαστε να γίνουμε ο αποτεφρωτήρας της Ελλάδας, το μέρος όπου θα κάψουμε και θα κρύψουμε το πρόβλημα των σκουπιδιών και των αποβλήτων της Αττικής. Εχουμε κι εμείς δικαίωμα σε μια αξιοπρεπή ζωή». Η Κατερίνα από το Μυλάκι, ένα χωριουδάκι που βρίσκεται μόλις 300 μέτρα από την πύλη της μεγάλης τσιμεντοβιομηχανίας ΑΓΕΤ Ηρακλής - Lafarge στο Αλιβέρι, δεν κρύβει την οργή της. Τη συναντήσαμε, μαζί με άλλες γυναίκες, που υπογράφουν ως «Μανάδες από το Αλιβέρι», έξω από την πύλη του εργοστασίου, σε μια πρόσφατη εκδήλωση διαμαρτυρίας. Το ενδεχόμενο χρησιμοποίησης του υλικού RDF (από το Εργοστάσιο Μηχανικής Ανακύκλωσης και Κομποστοποίησης των Ανω Λιοσίων) ως καύσιμης ύλης (έως και 70.000 τόνους τον χρόνο) από την ΑΓΕΤ Ηρακλής έχει βάλει φωτιά στην περιοχή.

Το RDF (δεμάτια πεπιεσμένου χαρτιού, πλαστικού κ.λπ.) παράγεται σήμερα σε μεγάλες ποσότητες στα Ανω Λιόσια. Μέχρι τώρα ο Ενιαίος Σύνδεσμος Δήμων και Κοινοτήτων Αττικής (ΕΣΔΚΝΑ) δεν έχει βρει ουσιαστικά άλλον τρόπο διάθεσής του. Η ΑΓΕΤ αναζητεί τρόπους να μειώσει το ενεργειακό κόστος, τόσο το άμεσο (αγορά καυσίμου) όσο και εκείνο που σχετίζεται με τα δικαιώματα ρύπων που προβλέπονται από το πρωτόκολλο του Κιότο. Φιλοδοξεί να μειώσει τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Υπάρχει όμως ο κίνδυνος να εμφανισθούν νέοι ρύποι, και μάλιστα πολύ πιο επικίνδυνοι. «Η καύση του RDF θα προσθέσει στο ήδη πολύ ανθυγιεινό μείγμα ρύπων της περιοχής διοξίνες και φουράνια, ουσίες που έχουν άμεσες, αρνητικές συνέπειες στην υγεία των κατοίκων, προκαλώντας καρκίνους και νευρολογικά προβλήματα», τονίζει στην «Κ» ο ιατρός - πνευμονολόγος κ. Βασίλης Ντόβολος. Αρνητική τοποθέτηση για την καύση RDF στην ΑΓΕΤ έλαβε και ο Ιατρικός Σύλλογος Ευβοίας, όπως και -ομοφώνως- το νομαρχιακό συμβούλιο, όλοι οι βουλευτές του νομού, η ΤΕΔΚΕ (Τοπική Ενωση Δήμων και Κοινοτήτων Εύβοιας), το τμήμα του ΤΕΕ, σχεδόν όλοι οι φορείς.

Μήπως όμως υπερβάλλουν; Μήπως απλά υπάρχει ο φόβος απέναντι στο άγνωστο και η γνωστή λογική «όχι τα σκουπίδια στη δική μου αυλή;». Δυστυχώς, τα πράγματα είναι πιο σύνθετα. Πρόκειται για την πρώτη απόπειρα να καεί RDF στην Ελλάδα, εμπειρία τοπική δεν υπάρχει και συχνά οι επιστημονικές τοποθετήσεις (και σε διεθνές επίπεδο) είναι αλληλοσυγκρουόμενες. Πέρα από την επιστημονική αβεβαιότητα και το ιδιαίτερο κάθε φορά των συνθηκών, υπάρχει δυστυχώς και η παρέμβαση των μεγάλων συμφερόντων, που δεν αφήνουν ανεπηρέαστη την επιστημονική έρευνα.

Ρήτρα εμπιστευτικότητας!

«Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι από την καύση αποβλήτων παράγονται διοξίνες και φουράνια, ουσίες πολύ επικίνδυνες, για τις οποίες δεν προβλέπεται κανένα όριο ασφαλείας. Βασικός ενοχοποιητικός παράγοντας είναι η παρουσία χλωρίου», λέει στην «Κ» ο κ. Πέτρος Σαμαράς, αναπληρωτής καθηγητής στο τμήμα Τεχνολογίας Αντιρύπανσης του ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας.

Σε αρκετές χώρες της Ευρώπης καίγεται RDF σε τσιμεντοβιομηχανίες. Αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις λαμβάνονται μέτρα, στηριγμένα στην ανοικτή ενημέρωση των κατοίκων και των εργαζομένων (από την αρχή) και στον διαρκή δημόσιο έλεγχο. Και οι δύο αυτές προϋποθέσεις παραβιάζονται στη συγκεκριμένη περίπτωση. Κατ' αρχήν, η αρμόδια διεύθυνση του ΥΠΕΧΩΔΕ ενέκρινε στο άψε σβήσε τη δοκιμαστική καύση τριών τόνων RDF την ώρα (στην κανονική περίοδο θα γίνουν 10 τόνοι την ώρα), σημειώνοντας «ότι δεν θα επιβαρύνει το περιβάλλον με επιπλέον ρύπους»! Για όλα αυτά η τοπική κοινωνία ούτε είχε ενημερωθεί ούτε ζητήθηκε η γνώμη της. Τα πράγματα προχωρούσαν εν κρυπτώ. Μάλιστα, το μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ ΑΓΕΤ και ΕΣΔΚΝΑ καλύπτεται από ρήτρα... εμπιστευτικότητας.

Εγγραφο της ΑΓΕΤ Ηρακλής (γραμμένο στα αγγλικά) είναι πολύ αποκαλυπτικό των προθέσεων: Λόγω των αντιδράσεων, σημειώνει: «Είμαστε υποχρεωμένοι να τροποποιήσουμε το πεδίο του προγράμματος: ξεκινώντας τη χρήση RDF στον κύριο φούρνο και αργότερα, ταυτόχρονα με τον κύριο καυστήρα, και στον προασβεστοποιητή». Αλλά εκεί οι θερμοκρασίες είναι πολύ μικρότερες, με αποτέλεσμα να υπάρχουν αυξημένες πιθανότητες για τη δημιουργία διοξινών. Δηλαδή, μόλις κοπάσουν οι αντιδράσεις των κατοίκων, προχωράμε στο βασικό σχέδιο... Οταν κυριαρχεί μια τέτοια λογική, μπορεί να ανατίθεται ο έλεγχος των εκπομπών αποκλειστικά στην εταιρεία και όχι σε ένα δημόσιο φορέα, με ένα διαφανές και προσβάσιμο στην τοπική κοινωνία και το ΥΠΕΧΩΔΕ σύστημα;

«Η ΑΓΕΤ Ηρακλής ρυπαίνει ήδη με το πετ κοκ που χρησιμοποιεί, δηλ. την «κόκκινη λάσπη» που φέρνει από το Αλουμίνιο στα Αντίκυρα κ.λπ. Δεν θα δεχτούμε και την καύση των σκουπιδιών - RDF. Πόσω μάλλον όταν έχουμε πληροφορίες ότι θέλουν να φέρουν και τη λάσπη της Ψυττάλειας! Αυτό δεν κρύβεται πίσω από τα «βιοαποικοδομήσιμα οργανικά κλάσματα των αστικών και βιομηχανικών αποβλήτων», που γράφει η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων;» υπογραμμίζει στην «Κ» ο κ. Νίκος Στουπής από την Επιτροπή Αγώνα. Οι κάτοικοι ζητούν να χρησιμοποιηθεί από τις βιομηχανίες το φυσικό αέριο, το οποίο εξάλλου θα φθάσει στην περιοχή.

Συνολική περιβαλλοντική μελέτη

Το θέμα βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο ΥΠΕΧΩΔΕ. «Δεν μπορεί να εγκριθεί η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων», τονίζει ο κ. Γ. Κατσαμάγκος, δημοτικός σύμβουλος Αλιβερίου. «Υπάρχουν άνθρωποι που ζουν σε απόσταση μερικών εκατοντάδων μέτρων». «Δεν μπορεί να εξετάζεται κάθε έργο ξεχωριστά. Πρέπει να γίνει συνολική μελέτη για την περιβαλλοντική αντοχή της περιοχής», τονίζει ο κ. Πέτρος Σαμαράς, αναπληρωτής καθηγητής Τεχνολογίας Αντιρύπανσης. Θα δικαιώσει το ΥΠΕΧΩΔΕ αυτό το «ΠΕ» που έχει στον τίτλο του;

Ατυπη βιομηχανική περιοχή χωρίς καμιά υποδομή

Πλησιάζοντας στο Αλιβέρι, στη νοτιοδυτική Εύβοια, διασχίσαμε μια τεράστια καμμένη έκταση. Τα απομεινάρια των καταστροφικών πυρκαγιών του καλοκαιριού μαυρίζουν όχι μόνο το βλέμμα και την καρδιά, αλλά αναδεικνύουν και την τεράστια περιβαλλοντική υποβάθμιση της περιοχής. Μιας περιοχής, που είχε την τύχη και την ατυχία να αναδειχθεί σε βιομηχανική ζώνη, χωρίς όμως καμία πρόβλεψη και προστασία για τους ανθρώπους και τη φύση. Οι κάτοικοι μπορεί να έφαγαν μια «φέτα ψωμί», αλλά ήταν «βρώμικη». «Το Αλιβέρι είναι μια άτυπη βιομηχανική περιοχή, χωρίς καμιά υποδομή», λέει στην «Κ» ο κ. Γιώργος Κατσαμάγκος, δημοτικός σύμβουλος και μέλος της Επιτροπής Αγώνα Μαζικών Φορέων Αλιβερίου ενάντια στην καύση RDF στην ΑΓΕΤ. Το λιγνιτωρυχείο και ο θερμοηλεκτρικός σταθμός της ΔΕΗ, μια σειρά ρυπογόνες βιομηχανικές μονάδες και τα τελευταία 25 χρόνια ο «γίγαντας» της ΑΓΕΤ Ηρακλής, που αντίθετα με τον ήρωα της μυθολογίας δεν καθαρίζει την «κόπρο του Αυγείου», αλλά ρυπαίνει. Ο αέρας γεμάτος μικροσωματίδια και σκόνη, η γη σκεπασμένη από τέφρα, η θάλασσα να αναπολεί τον πρώην βιότοπο του γραφικού κολπίσκου. Και δεν φτάνουν όλα αυτά: Ερχονται δύο σταθμοί της ΔΕΗ με φυσικό αέριο (θα αντικαταστήσουν τον λιγνίτη), ενώ συζητείται η δημιουργία (με σύμπραξη ΔΕΗ - ΑΓΕΤ) ενός ατμοηλεκτρικού σταθμού με καύσιμο άνθρακα!

Οι κάτοικοι είναι απογοητευμένοι από τον τρόπο που τόσα χρόνια όλες οι βιομηχανίες, με την κάλυψη των κυβερνήσεων, ποδοπατούν τους περιβαλλοντικούς όρους. Χαρακτηριστικό είναι ότι η ΑΓΕΤ Ηρακλής, ύστερα από 25 χρόνια λειτουργίας, έχει ακόμα ακάλυπτες τις ποσότητες καύσιμης ύλης που χρησιμοποιεί. Σκόνη και μικροσωματίδια σηκώνονται και «βομβαρδίζουν» τους κατοίκους της περιοχής. Ενας τεράστιος ανοικτός ταινιόδρομος, μήκους 900 και πλάτους 45 μέτρων, βαρυφορτωμένος με κατάμαυρο πετ κοκ και άνθρακα, στέκεται προκλητικά, περιγελώντας κάθε περιβαλλοντικό όρο. Αλήθεια, τι λέει γι' αυτό η αρμόδια διεύθυνση του ΥΠΕΧΩΔΕ;

Κίνδυνος αύξησης των διοξινών

Κάποιοι θα ρωτήσουν: «Και τι θα κάνουμε το RDF;» Αλλά πριν απ’ αυτό υπάρχει το ερώτημα: Γιατί παράγουμε τόσο RDF; Τι είναι όμως το RDF; Το παραγόμενο από την ειδική μονάδα απορριμμάτων (ΕΜΑΚ) στα Λιόσια αποτελείται κατά 37% (του βάρους) από έντυπο υλικό, 23% από πλαστικά συσκευασίας, 18% από χαρτί συσκευασίας, 11% από ύφασμα, 7% λοιπά χαρτιά, 2% λοιπά πλαστικά, οργανικά 1,3% και ξύλο 0,4%. Το μεγαλύτερο μέρος της σύνθεσης του RDF θα έπρεπε να είναι αντικείμενο ανακύκλωσης και νέας χρήσης και όχι καύσης. «Είναι στην πραγματικότητα το αντίθετο της ανακύκλωσης, όσο και αν εμφανίζεται ως ανάκτηση», σχολιάζει ο διευθυντής της Greenpeace στην Ελλάδα, κ. Νίκος Χαραλαμπίδης.

Σήμερα η ΕΜΑΚ βγάζει περίπου 100.000 τόνους RDF τον χρόνο, το 25 - 40% της ποσότητας απορριμμάτων που επεξεργάζεται. Πού πηγαίνει το RDF; Και πάλι στον... ΧΥΤΑ, αυτή τη φορά όμως συσκευασμένο και σαν υλικό σταθεροποίησης. Καταβλήθηκαν μάλιστα αποζημιώσεις από την Ελληνική Εταιρεία Ανακύκλωσης, αφού δήθεν ανακτήθηκαν... Δηλαδή, χρησιμοποιήσαμε ένα πανάκριβο εργοστάσιο για να θάψουμε, με άλλον τρόπο, το RDF στα σκουπίδια.

Προέχει η ανακύκλωση

Κατηγορηματικά αντίθετη με αυτή την πρακτική είναι η Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης (ΟΕΑ). «Μεταθέτοντας το πρόβλημα σε μια μονάδα που κάνει διαλογή των σκουπιδιών, που μαζεύονται όλα μαζί στις μαύρες σακούλες, χωρίς διαλογή από τους ίδιους τους πολίτες, διαιωνίζουμε το πρόβλημα με άλλη μορφή. Δεν εκπαιδεύονται οι πολίτες για την ανακύκλωση και μείωση των απορριμμάτων», τονίζει ο κ. Φίλιππος Κιρκίτσος, πρόεδρος της ΟΕΑ. Μέσω της ανακύκλωσης, τονίζει ο κ. Κιρκίτσος, οι παραγόμενες ποσότητες RDF μπορούν να μειωθούν τουλάχιστον στο 1/8 - 1/10. Στην περίπτωση αυτή η ΕΜΑΚ θα λειτουργεί ως μονάδα κομποστοποίησης.

Τι θα γίνει με το RDF που θα απομείνει; «Ως εναλλακτικό καύσιμο μπορεί ενδεχομένως να αυξήσει τις εκπεμπόμενες διοξίνες, αφού το RDF μπορεί να περιέχει πλαστικό PVC ή άλλες ουσίες που περιέχουν χλώριο (π.χ. χρώματα κ.ά.)», σημειώνει ο κ. Κιρκίτσος σε σχετική του δήλωση. Χωρίς να αποκλείει τη διάθεσή του σε τσιμεντάδικο, υπογραμμίζει ότι «πριν από οποιαδήποτε τελική διάθεση του RDF σε τσιμεντάδικο, πρέπει να προηγηθεί δημόσιος διάλογος και η συγκεκριμένη βιομηχανία να αποδείξει ότι διαθέτει κατάλληλα συστήματα αντιρύπανσης, ώστε να ελαχιστοποιούνται οι αέριες εκπομπές του (και ιδιαίτερα ο υδράργυρος και οι διοξίνες)».

προσθέστε το άρθρο σε μηχανές social bookmarking