Η ΕΕΧ θεωρεί υποχρέωσή της να εκφράσει την άποψή της στο θέμα της συζητούμενης εγκατάστασης μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με πρώτη ύλη το λιθάνθρακα σε επτά περιοχές της χώρας, λαμβάνοντας υπόψη τις ενεργειακές και αναπτυξιακές ανάγκες της χώρας, τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις και την ανειλημμένη υποχρέωση της χώρας μας για μείωση της εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου.

Καταρχάς, ως τεχνικοί επιστήμονες αναγνωρίζουμε την ανάγκη για βιομηχανική και οικονομική ανάπτυξη, καθώς και παραγωγή στην Ελλάδα ηλεκτρικής ενέργειας προκειμένου να μειωθούν οι εισαγωγές και η ενεργειακή μας εξάρτηση. Μια τέτοια ανάγκη μπορεί να εξυπηρετηθεί με μια μακρόπνοη ενεργειακή στρατηγική, η οποία πρέπει να λάβει υπόψη της τους διαθέσιμους ενεργειακούς πόρους, το υφιστάμενο εθνικό και ευρωπαϊκό νομοθετικό πλαίσιο, τα τοπικά και παγκόσμια περιβαλλοντικά προβλήματα και τις εναλλακτικές λύσεις.

Ωστόσο, η επιλογή του εισαγόμενου λιθάνθρακα δημιουργεί ανησυχία στις τοπικές κοινωνίες και αποτελεί σημείο μέριμνας για τις κρατικές αρχές και την επιστημονική κοινότητα για την αναπόφευκτη επιβάρυνση στο περιβάλλον που θα επιφέρει λόγω:

• των εκλυόμενων αέριων ρύπων (κυρίως διοξείδιο του θείου και οξείδια του αζώτου),
• των αιωρούμενων σωματιδίων,
• της διαφυγής μέσω της ιπτάμενης τέφρας τοξικών βαρέων μετάλλων (υδράργυρος, αρσενικό, μόλυβδος, κάδμιο κλπ) και ραδιενεργών στοιχείων (ουράνιο, θόριο, κλπ),
• της διάθεσης σε χώρους ταφής των στερεών αποβλήτων η οποία φέρει τον κίνδυνο ρύπανσης του υδροφόρου ορίζοντα με ρυπαντές που βρίσκονται στην τέφρα όπως αναφέρθηκαν παραπάνω,
• της θερμικής ρύπανσης από τα αποβαλλόμενα νερά ψύξης και
• της μεγάλης αύξησης της ναυσιπλοΐας για την τροφοδοσία των μονάδων.

Κρίσιμη παράμετρος για όλα τα παραπάνω μεγέθη περιβαλλοντικής ρύπανσης αποτελεί η ποιότητα της χρησιμοποιούμενης πρώτης ύλης, καθώς η σύσταση του λιθάνθρακα παρουσιάζει σημαντικές διαφοροποιήσεις ανάλογα με την προέλευσή του. Συνεπώς, η χρήση λιθάνθρακα υψηλής ποιότητας πρέπει οπωσδήποτε να εξασφαλιστεί με δεσμευτικές εγγυήσεις στην περίπτωση αδειοδότησης κάποιας ηλεκτροπαραγωγικής μονάδας. Επιπλέον, η μεταφορά λιθάνθρακα δεν συνάδει με την περιβαλλοντική αρχή να μην μεταφέρονται τεράστιες ποσότητες καυσίμων (με την κατανάλωση άλλων καυσίμων) χαμηλής ενεργειακής αξίας για να καούν χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά.

Είναι σαφές όμως, πως μια αξιόπιστη συνολική εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων για όλες τις σχεδιαζόμενες μονάδες δεν μπορεί να γίνει στην παρούσα φάση, καθώς δεν έχουν δημοσιευθεί οι σχετικές μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων επομένως δεν έχουν ανακοινωθεί τα αντιρρυπαντικά μέτρα και η αποτελεσματικότητά τους, δεν είναι γνωστή η ποιότητα λιθάνθρακα που θα χρησιμοποιηθεί αλλά ούτε και η γεωμορφολογία και οι μετεωρολογικές συνθήκες στην περιοχή εγκατάστασης οι οποίες παίζουν το δικό τους σημαντικό ρόλο. Πρέπει όμως να αναγνωριστεί πως, σε σχέση με τις λιγνιτικές μονάδες που λειτουργούν στη Δυτική Μακεδονία, η ρύπανση αναμένεται να είναι σημαντικά μικρότερη αφενός γιατί ο λιθάνθρακας αποτελεί καύσιμη πρώτη ύλη καλύτερης ποιότητας από το λιγνίτη και αφετέρου λόγω της εξέλιξης της αντιρρυπαντικής τεχνολογίας. Πιθανώς η δημιουργία μιας τέτοιας μονάδας 15-20 χρόνια πριν να είχε νόημα και να εξυπηρετούσε συγκεκριμένες αναπτυξιακές ανάγκες, όμως το ίδιο εγχείρημα σήμερα φαίνεται ότι θα προκαλέσει πολύ περισσότερα προβλήματα από όσο υπόσχεται ότι θα επιλύσει.

Τέλος, η χώρα μας υιοθετώντας την Κοινοτική πολιτική για τις εκπομπές CO2 και το Πρωτόκολλο του Κιότο έχει αναλάβει τη δέσμευση για μείωση των εκπομπών, η οποία δεν μπορεί να επιτευχθεί με τη συνέχιση της χρήσης ορυκτών καυσίμων εν όψει μάλιστα της συνεχώς μειούμενης κατανομής εκπομπών CO2. Η δέσμευση αυτή έχει εκφραστεί και στην Εθνική Νομοθεσία που προβλέπει την κάλυψη των αναγκών σε ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) σε ποσοστό 20% έως το 2010 και 29% έως το 2020. Επίσης, η ένταξη της υπό σχεδίαση εγκατάστασης στο σύστημα εμπορίας αερίων του θερμοκηπίου δημιουργεί σημαντικά ζητήματα για το εάν θα είναι οικονομικά συμφέρουσα εάν και εφόσον χρειαστεί να αγοραστούν επιπλέον δικαιώματα εκπομπής CO2.

1. οι προτεινόμενες επενδύσεις βρίσκονται σε πλήρη ασυμφωνία με την εκπεφρασμένη πολιτική του ελληνικού κράτους και της Ευρωπαϊκής Ένωσης για μείωση των εκπομπών CO2, τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τη γενικότερη περιβαλλοντική πολιτική,
2. μπορεί να οδηγηθούμε στην επιβολή προστίμων από την ΕΕ ή υποχρεωτικά στην εξαγορά δικαιωμάτων εκπομπής CO2,
3. η εισαγόμενη πρώτη ύλη θα δημιουργήσει εκ νέου ενεργειακή εξάρτηση για τη χώρα μας,
4. τα επίπεδα της ρύπανσης που θα προκληθεί δεν μπορούν να εκτιμηθούν σε σχέση με τα νομικά καθορισμένα όρια ανώτατων συγκεντρώσεων, σύμφωνα με τα έως τώρα γνωστοποιημένα στοιχεία, και
5. είναι αμφίβολο κατά πόσο τα προβλεπόμενα αντιρρυπαντικά μέτρα θα εφαρμοστούν στην πράξη καθώς οι κρατικοί περιβαλλοντικοί έλεγχοι επανειλημμένα έχουν αποδειχθεί ανεπαρκείς.

Εναλλακτικά, η ΕΕΧ αντιτείνει την υιοθέτηση πολιτικής και ενεργειακού σχεδιασμού με στόχο:

• την εξοικονόμηση και τη μείωση της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας,
• την εφαρμογή μέτρων για την προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας,
• το σχεδιασμό και την υιοθέτηση νέων τεχνολογιών και εναλλακτικών ενεργειακών πόρων στα πλαίσια ενός ευρύτερου περιφερειακού ενεργειακού σχεδιασμού, επιτυγχάνοντας έτσι τόσο τους αναπτυξιακούς όσο και τους περιβαλλοντικούς στόχους που η ίδια η Πολιτεία έχει θέσει και για τους οποίους έχει δεσμευτεί προς διεθνείς οργανισμούς και την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αθήνα, 11 Φεβρουαρίου 2008

http://www.eex.gr/article.php?story=20080227130421327