|
 Οικότοπους θεμελιώδους σημασίας αποτελούν τα θαλάσσια λιβάδια της ποσειδωνίας, τα οποία αφανίζονται εξαιτίας της αλιείας με συρόμενα εργαλεία και των ιχθυοκαλλιεργειών
Πηγή: εφημερίδα ΕΘΝΟΣ
Τα θαλάσσια λιβάδια της ποσειδωνίας, που διατηρούν τη ζωή και την ισορροπία στο βυθό του Αιγαίου όπου υπάρχουν και οι μεγαλύτερες εκτάσεις, αφανίζονται. Η αλιεία με συρόμενα εργαλεία ξεριζώνει το φυτό της ποσειδωνίας που καλύπτει τον βυθό, οι ιχθυοκαλλιέργειες οδηγούν στην απόθεση μεγάλων ποσοτήτων οργανικής ύλης στον θαλάσσιο πυθμένα και οι συγκεντρώσεις αζώτου και φωσφόρου επιβαρύνουν την ανάπτυξή της.
Κι όπου «πεθαίνει» η ποσειδωνία, στη θέση
της, όπως διαπιστώνεται, φυτρώνει γρήγορα το τροπικό φύκι-ξενιστής
καουλέρπα ρασεμόζα, που είναι επικίνδυνο για τη θαλάσσια ζωή.
Πολλοί, βλέποντας τις μεγάλες καταπράσινες εκτάσεις του βυθού, δεν
αναγνωρίζουν τι είναι και πιστεύουν ότι πρόκειται για μεγάλες αποικίες
φυκιών. Κι όμως, η ποσειδωνία είναι φυτό, ενδημικό είδος της Μεσογείου,
που σχηματίζει πολύ πυκνά λιβάδια, αλλά τα τελευταία χρόνια έχει
αφανιστεί στο ευαίσθητο οικοσύστημα της Μεσογείου.
Οπως μας εξηγεί ο θαλάσσιος βιολόγος, αναπληρωτής ερευνητής του
Ινστιτούτου Αλιευτικής Ερευνας του ΕΘΙΑΓΕ, Σωτήρης Ορφανίδης, οι
μακρινοί της πρόγονοι είναι τα φυτά της ξηράς, από τα οποία και έχει
κληρονομήσει τις ρίζες, τα άνθη και τους καρπούς της.
Σπάνιο φαινόμενο
«Γι αυτό μην εκπλαγείτε αν δείτε πράσινα άνθη και καρπούς που μοιάζουν
με ελιές στον βυθό της θάλασσας. Αντίθετα, παρατηρήστε τα με προσοχή
γιατί βρίσκεστε μπροστά σε ένα σπάνιο φαινόμενο που θυμίζει τετράφυλλο
τριφύλλι της ξηράς.
Επίσης μην εκπλαγείτε αν δείτε τα φύλλα της να ξεραίνονται και να
πέφτουν, γιατί είναι μέρος του φυσικού κύκλου της ζωής τους», μας λέει.
Τα λιβάδια της ποσειδωνίας είναι οικότοποι θεμελιώδους σημασίας για τη
Μεσόγειο, αφού το σύνολο ριζών και ριζωμάτων της συγκρατεί το ίζημα του
θαλάσσιου πυθμένα, ενώ η υψηλή πυκνότητα των φύλλων της απορροφά μέρος
της ενέργειας των κυμάτων και περιορίζει τη διάβρωση των παραλιών.
Επιπλέον η τρισδιάστατη δομή των θαλάσσιων λιβαδιών τα καθιστά ιδανικές
περιοχές αναπαραγωγής για πολλά είδη ψαριών και ασπόνδυλων οργανισμών,
καθώς εκτιμάται ότι περισσότερα από 400 είδη χλωρίδας και 1.000 είδη
πανίδας ζουν μέσα στα φυτά της ποσειδωνίας.
«Στο Αιγαίο Πέλαγος τα λιβάδια της ποσειδωνίας καλύπτουν μεγάλες
εκτάσεις σε βάθος μέχρι 40 μέτρα, ενώ ένα από τα μεγαλύτερα τέτοια
λιβάδια βρίσκεται στη Λήμνο, στην περιοχή των υφάλων Κέρος ή Χάρος και
η έκτασή του ξεπερνά τα 115 τετρ. χλμ.», λέει ο κ. Ορφανίδης.
Τα λιβάδια της ποσειδωνίας προστατεύονται από ευρωπαϊκές και διεθνείς
συνθήκες και η Greenpeace έχει αναλάβει εκστρατεία για τη χαρτογράφηση
και την προστασία τους.
Για τους ειδικούς της οργάνωσης, εκείνο που προέχει είναι η
χαρτογράφηση της ποσειδωνίας, αφού μόνο ένα πολύ μικρό τμήμα της που
δεν ξεπερνά το 10-20% είναι καταγεγραμμένο, ενώ το 80-90% στον ελληνικό
θαλάσσιο χώρο μένει απροστάτευτο από τις καταστροφικές επιπτώσεις της
αλιείας με συρόμενα εργαλεία.
Η οδηγία για τους Οικότοπους (ΕΟΚ/92/43) της Ευρωπαϊκής Ενωσης
συμπεριλαμβάνει τα λιβάδια της ποσειδωνίας, ενώ ο Κανονισμός της ΕΚ
1967/2006 (άρθρο 4) σχετικά με τα μέτρα διαχείρισης για τη βιώσιμη
εκμετάλλευση των αλιευτικών πόρων στη Μεσόγειο, απαγορεύει το ψάρεμα με
τράτες, γρι-γρι, πεζότρατες ή παρόμοια δίχτυα πάνω από λιβάδια
θαλάσσιας βλάστησης και ειδικά τα λιβάδια της ποσειδωνίας.
ΜΟΝΟ ΣΕ ΚΑΘΑΡΕΣ ΘΑΛΑΣΣΕΣ ΑΝΑΠΤΥΣΣΕΤΑΙ ΤΟ ΦΥΤΟ
Τα λιβάδια της ποσειδωνίας αναπτύσσονται μόνο σε καθαρές και ιδιαίτερου
φυσικού κάλλους ακτές και γι αυτό τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιούνται
ως δείκτες της ποιότητας των νερών.
Σε πολλές παραλίες μάλιστα, οι λουόμενοι, όταν βλέπουν λόφους ξηρών
φύλλων ποσειδωνίας, απομακρύνονται, οι επιστήμονες όμως τους συνιστούν
να απολαμβάνουν εκεί το μπάνιο τους, βέβαιοι ότι βρίσκονται σε μια πολύ
καθαρή θάλασσα. Οι ειδικοί παρομοιάζουν τα λιβάδια της ποσειδωνίας με
τα δάση στη στεριά, τα οποία επίσης απειλούνται από την ανθρώπινη
δραστηριότητα και κατά συνέπεια χρήζουν άμεσης φροντίδας και
προστασίας. Η ποσειδωνία μεγαλώνει με εξαιρετικά αργούς ρυθμούς (1-6
εκατοστά/χρόνο), με αποτέλεσμα να απαιτούνται αιώνες για τη φυσική
αποκατάσταση των λιβαδιών της.
Ως ανώτερο φυτό, μπορεί και φωτοσυνθέτει, δεσμεύει δηλαδή διοξείδιο του
άνθρακα (CO2), χρησιμοποιώντας την ενέργεια του ήλιου και το μετατρέπει
σε οργανικό άνθρακα για τη δημιουργία βιομάζας, ενώ από τη φωτοσύνθεση
αυτή παράγεται ως υποπροϊόν το πολύτιμο για το οικοσύστημα οξυγόνο.
ΜΑΡΙΑ ΡΙΤΖΑΛΕΟΥ
[email protected]
 (0) |
