Δημήτρης Παπαϊωάννου, Η Τέχνη της Οικολογίας, εκδ. Τυπωθήτω, Αθήνα, 2005, σελίδες 295.


Αντιγράφω από το οπισθόφυλλο:

«Όταν ο Ερνέστος Χέκελ, Γερμανός Βιολόγος και Γερμανός Βιολόγος και Δαρβινιστής, θεμελίωνε το 1866 την επιστήμη της Οικολογίας, δεν θα μπορούσε, φαντάζομαι, να διανοηθεί ότι μέσα σ’ έναν αιώνα εκατομμύρια ζηλωτές σ’ ολόκληρο τον πλανήτη, εραστές της φύσης, συντηρητιστές, ειρηνιστές, κατάλοιπα της εξέγερσης του ’68, βετεράνοι της πολιτικής, θα δήλωναν αποφασισμένοι να εφαρμόσουν την προσέγγισή του, προκειμένου να σώσουν τον πλούτο της ζωής και το περιβάλλον της, μέσα από πολυάριθμες, διεκδικητικές, τοπικές και μη, οικολογικές και πράσινες πρωτοβουλίες. Αν η «Επιστήμη της Οικολογίας» ερευνά, διαπιστώνει και προτείνει, η «Τέχνη της Οικολογίας» προωθεί και εφαρμόζει τις αρχές της, με τη μορφή προσωπικού βιώματος και καθημερινής δουλειάς των μαχητών της στις πόλεις και στους δρόμους, στα κτίρια και τα εργοστάσια, στους αγρούς και τις φάρμες, στα βουνά και τις ακρογιαλιές, στα δάση και τους υγροτόπους, οι οποίοι συνιστούν έτσι το δυναμικό της σωτηρίας του πλανήτη, το άλας της γης, τους «Τεχνίτες της Οικολογίας» ... Το έργο αυτό γράφτηκε για να καλύψει τη μεγάλη ανάγκη σε ευαισθητοποίηση και βιωματική κατανόηση βασικών αρχών, αυτό που οι παλιότεροι δάσκαλοι ονόμαζαν «Προπαίδεια», στον τομέα της Οικολογίας. Τα νέα παιδιά θα μπορέσουν να κατανοήσουν την Οικολογία αγαπώντας τη, με την έννοια της φράσης του ποιητή: ‘Πάρε μαζί σου το παιδί... και μάθε του να μελετά τα δέντρα’.»


Το βιβλίο αποτελείται από δεκάδες ολιγοσέλιδα (αυτοτελή) «διηγήματα» (ας τα πω καταχρηστικά), θυμίζοντας στο ύφος  άλλοτε περιηγητή που  περιδιαβαίνει όλες της γωνιές του τόπου του, από τα σοκάκια της γειτονιάς του μέχρι τα ακριτικά νησιά, και άλλοτε δοκιμιογράφο που κατανοεί το θέμα του ως μέρος ενός ευρύτερου κοινωνικοπολιτικού όλου.  Με τη γνώση του επιστήμονα αφουγκράζεται τις περιβαλλοντικές απειλές, και με την ευαισθησία του λογοτέχνη τις μεταφέρει στον αναγνώστη.

Προσωπικά, η ανάγνωσή του μου απέπνεε έναν (βαρύ ενίοτε) πεσσιμισμό, που όμως μπορεί να ερμηνευθεί ως η μαγιά που φουσκώνει την αγανάκτησή μας, για να πούμε «Επιτέλους, κάτι πρέπει να γίνει!».

Πολλές είναι και οι χρήσιμες πληροφορίες που αποκομίζουμε. Π.χ.: Ποιος είναι ο τρίτος μεγαλύτερος ποταμός της Ελλάδας; [Απάντηση: Ο κεντρικός αποχετευτικός αγωγός του Λεκανοπεδίου, που «εκβάλλει» στον Ακροκέραμο του Κερατσινίου, και τα «ίχνη» του φτάνουν μέχρι την Ύδρα!!! (σελ. 155-160)].

Ενδιαφέρουσα είναι (μεταξύ άλλων) και η ιστορία ενός Γερμανού βιοκαλλιεργητή, ο οποίος εγκαταστάθηκε στην Κρήτη και «κατάφερε να φτιάξει έναν λαχανόκηπο κυριολεκτικά πάνω στην ξερολιθιά» (σελ.37). Σ’ αυτόν αφιερώνει και το βιβλίο του ο συγγραφέας:

«Στον Κρίστιαν Μάιστερ,
το μοναχικό Τεχνίτη της Ιεράπετρας,
και σ’ όλους τους Ακρίτες της Οικολογίας
που παλεύουν στις ερ’μιές
και τα παρόχθια μέτωπα».