http://www.ulac.gr/med-cartesio/second.html

Η κατανάλωση χαρτιού στην Ελλάδα έχει ξεπεράσει τους 800.000 τόνους το χρόνο, όταν το 1976 δεν ξεπερνούσε τους 400.000 τόνους. Κάθε χρόνο συγκεντρώνονται προς ανακύκλωση 300.000 τόνοι χρησιμοποιημένου χαρτιού (220.000 τόνοι από μεγάλους παραγωγούς, όπως σούπερ μάρκετ, βιομηχανίες, τυπογραφεία, βιβλιοδετεία, επιστροφές εφημερίδων και περιοδικών και άλλοι 80.000 τόνοι από σπίτια, γραφεία, κλπ).

Χαρτιά κουζίνας και τουαλέτας, χαρτιά συσκευασίας, χαρτόνια και χαρτοκιβώτια παράγονται σήμερα στη χώρα μας από τη συλλογή χρησιμοποιημένου χαρτιού για ανακύκλωση. Παρόλα αυτά μέχρι σήμερα δεν υπάρχει ολοκληρωμένη πολιτική για προώθηση της ανακύκλωσης στη χώρα μας: νομοθετικές ρυθμίσεις, οικονομικά εργαλεία, ενημέρωση, επενδύσεις. Η ανακύκλωση χαρτιού στη χώρα μας δεν έχει φτάσει, ακόμη, τα υψηλά ποσοστά που έχουν επιτευχθεί τα τελευταία χρόνια σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες.

Σημαντικά οικοσυστήματα απειλούνται από την κατανάλωση χαρτιού. Πολλοί χρησιμοποιούμε τεράστιες ποσότητες χαρτιού καθημερινά (πχ. ρολό χαρτιού για την κουζίνα, χαρτοπετσέτες και χαρτομάντηλα, χαρτιά για φωτοτυπίες και διαφημίσεις, χαρτιά για περιοδικά και εφημερίδες, χαρτιά για φίλτρα καφέ και τετράδια, χαρτοκιβώτια και χαρτιά περιτυλίγματος).

Σήμερα, το χαρτί που καταναλώνομε προέρχεται κυρίως από καλλιέργειες δέντρων, από τεχνητά δάση, που η διαχείρισή τους γίνεται με σωστό τρόπο και λαμβάνονται στοιχειώδη μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος.

Η Βρετανία εισάγει το 90% του χαρτιού της κυρίως από τη Σουηδία, Φινλανδία, Καναδά και τις Η.Π.Α. Καμμία από αυτές τις χώρες δεν έχει χαρτί που να προέρχεται πραγματικά από ολοκληρωμένη διαχείριση δασών. Τα προϊόντα τους όμως πωλούνται σε ολόκληρο τον κόσμο. Η Ελλάδα επίσης προμηθεύεται το χαρτί της από αυτές τις χώρες.

Στην πραγματικότητα υπάρχουν δύο κύρια προβλήματα:

    * η εκχέρσωση των αυθεντικών δασών για να καλλιεργηθούν στη θέση τους τεχνητές καλλιέργειες και
    * η αντικατάσταση του πραγματικού δάσους από συστάδες που αποτελούνται από ένα μόνο είδος δέντρου

Δάση τα οποία χρειάστηκαν πάνω από 1000 χρόνια για ν�αναπτυχθούν μπορούν να εξαφανιστούν μέσα σε 12 λεπτά.Η αποδάσωση στην British Columbia του Καναδά είναι η μεγαλύτερη σε ολόκληρο τον Καναδά. Η περιοχή είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός χαρτιού για εφημερίδες. Το χαρτί αυτό προέρχεται από το εύκρατο δάσος της βροχής που είναι από τα πιο σημαντικά κοσμήματα της φύσης. Αν και δεν είναι τόσο πλούσιο, όσο το τροπικό δάσος της βροχής, περιέχει μία τεράστια μάζα ζωής με τα πιο ψηλά και γέρικα δέντρα στον κόσμο. Κάθε χρόνο κόβονται 2.500.000 στρέμματα δάσους, ενώ απομένουν ακόμα 60.000.000 στρέμματα εύκρατου δάσους της βροχής στην περιοχή αυτή. Λιγότερο από το 7% του παρθένου δάσους βρίσκεται υπό καθεστώς προστασίας κι αυτό σε περιοχές με μεγάλο υψόμετρο, όπου η υλοτόμηση δεν είναι εύκολη. Υπολογίζεται ότι τελικά θα διατηρηθεί μόνο μία έκταση 20.000.000 στρεμμάτων ενώ το υπόλοιπο δάσος θα υλοτομηθεί.

Η κοπή του δάσους δεν δημιουργεί μόνο εικόνα θλίψης, αλλά καταστρέφει τη γονιμότητα του εδάφους και επηρεάζει τους κύκλους του νερού. Το γόνιμο έδαφος εκτίθεται στις ακραίες καιρικές συνθήκες και η διάβρωση είναι σημαντική.

Η απάντηση της χαρτοβιομηχανίας στα προβλήματα αυτά είναι η εντατική καλλιέργεια ειδών, τα οποία αναπτύσσονται πολύ γρήγορα με τη φροντίδα χημικών λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων. Τα δέντρα κόβονται όταν ολοκληρωθεί το μέγιστο της ανάπτυξής τους, συνήθως σε λιγότερο από 80 χρόνια. Αυτό το χρονικό διάστημα είναι σύντομο σε σχέση με το χρόνο που χρειάζεται ένα πραγματικό δάσος για ν' αναπτυχθεί πλήρως. Η μονοκαλλιέργεια συνέβαλλε στη βιολογική φτώχεια: ενδημικά φυτά αντιμετωπίζονται σαν ζιζάνια, τα ζώα σαν εχθροί. Βαριά μηχανήματα συμπιέζουν και σκληραίνουν το έδαφος. Πηγές, ποτάμια ή ρέματα που πηγάζουν από τα δάση κινδυνεύουν με ρύπανση εξ αιτίας της χρήσης φυτοφαρμάκων και νιτρικών λιπασμάτων.

Τα δέντρα που πεθαίνουν στο δάσος πιάνουν άχρηστο χώρο και δυσκολεύουν τις μετακινήσεις των υλοτόμων, αυτή είναι η αντίληψη των εταιριών αλλά και των κρατικών υπηρεσιών.
Από οικολογική άποψη, όμως, τα νεκρά δέντρα είναι σημαντικά για το οικοσύστημα γιατί εξασφαλίζουν την ανακύκλωση θρεπτικών στοιχείων απαραίτητων για την ανάπτυξη των νέων δέντρων. Ταυτόχρονα αποτελούν καταφύγιο για ένα τεράστιο αριθμό ειδών του δάσους. Η παρουσία πεσμένων δέντρων σε ρυάκια και ποτάμια επιβράδυνε την ροή του νερού και δημιουργεί μικρές λίμνες, όπου επιβιώνουν πολλές μορφές ζωής. Στον Καναδά οι λίμνες αυτές εξασφαλίζουν την παρουσία του σολωμού και άλλων ειδών.

Τα νεκρά δέντρα γίνονται φωλιές για τα πουλιά, όπως π.χ. για τον τρυποκάρυδο. Ένα είδος τρυποκάρυδου απειλείται σήμερα με εξαφάνιση τόσο στη Φινλανδία όσο και στη Σουηδία.
Ένα είδος αετού το οποίο εξαρτιέται επίσης από τα νεκρά δέντρα του δάσους απειλείται με εξαφάνιση στη Φινλανδία, όπου επιβιώνουν μόνο 100 ζευγάρια. Η καφετιά αρκούδα, ο λύνξ και άλλα είδη που βρίσκονται σε κίνδυνο πρέπει σήμερα να επιβιώσουν σε περιοχές, όπου τα μηχανήματα, οι εκχερσώσεις και οι άνθρωποι τα ενοχλούν.
Για πολλά χρόνια ο θάνατος του δάσους από την όξινη βροχή συνδέονταν μόνο με την ατμοσφαιρική ρύπανση. Νέες απόψεις ισχυρίζονται ότι ο θάνατος του δάσους είναι πιθανό αποτέλεσμα και πρακτικών κακής διαχείρισής του. Τα δέντρα υποφέρουν από χρόνια εξάντληση της γονιμότητας του εδάφους. Το έδαφος χρειάζεται συνεχώς εμπλουτισμό με θρεπτικά στοιχεία αλλά και πλούσια βλάστηση, για να εμποδίζεται το ξέπλυμα από τη βροχή. Όμως το έδαφος εξαντλείται από τους γρήγορους ρυθμούς καλλιέργειας, υλοτόμησης και δενδροφύτευσης. Η όξινη βροχή βρίσκει έτσι ένα εξαντλημένο αμυντικό σύστημα. Τα δάση της Φινλανδίας έχουν κοπεί κατά μέσον όρο δυόμιση φορές στα τελευταία 80 χρόνια. Τα βαρειά μηχανήματα, οι εκχερσώσεις, το όργωμα, αφήνουν το έδαφος εκτεθειμένο στη διάβρωση.

Η ζημιά στο περιβάλλον δεν σταματάει με το κόψιμο των δέντρων. Για να γίνει το χαρτί η βιομηχανία πρέπει να επεξεργαστεί τους κομμένους κορμούς. Συχνά η επεξεργασία αυτή προκαλεί σημαντική ρύπανση και πολλές βιομηχανίες ρίχνουν απόβλητα που περιέχουν ένα σύνολο οργανοχλωριωμένων ενώσεων σε υδατικά οικοσυστήματα. Η διοξίνη, μία από τις πιο επικίνδυνες ουσίες, είναι μέσα σε αυτά τα απόβλητα. Η Σουηδία και η Νορβηγία έχουν αποκλείσει το χλώριο και χρησιμοποιούν διοξείδιο του χλωρίου. Ακόμα και αυτό το χημικό όμως για τη λεύκανση του χαρτιού έχει ευθύνη για ρύπανση με οργανοχλωριωμένες ενώσεις και επίσης καταναλώνει μεγάλες ποσότητες οξυγόνου. Η μόνη περιβαλλοντικά αποδεκτή λύση είναι η χρήση οξυγόνου για τη λεύκανση του χαρτιού ή, το καλύτερο, η χρήση όχι λευκασμένου χαρτιού.

Το τροπικό δάσος που κόβεται δεν ξαναφυτρώνει. Αλλά και τα δάση που αντικαθίστανται από τεχνητές καλλιέργειες χάνουν την βιοποικιλότητά τους. Οι μονοκαλλιέργειες εξαντλούν τα εδάφη, και δεν είναι σίγουρο ότι οι φυτείες αποτελούν ένα σταθερό οικοσύστημα σε μακροχρόνια βάση. Στην πραγματικότητα πολλές μελέτες επισημαίνουν τον κίνδυνο να μην μπορούν να καλυφθούν οι ανάγκες σε ξυλεία αν στηριχθούμε στις μονοκαλλιέργειες.

Η σπατάλη χαρτιού ασκεί υπερβολικές πιέσεις πάνω στα δάση του πλανήτη. Αν μειώσουμε την περιττή κατανάλωση χαρτιού, αν βελτιώσουμε τα προγράμματα ανακύκλωσης χαρτιού, μπορούμε να ελαφρύνουμε τις πιέσεις που ασκούνται πάνω στα δάση. Αυτό θα επιτρέψει και την περιβαλλοντικά σωστή ολοκληρωμένη διαχείριση των δασών. Μπορεί η κοινωνία να αποδέχεται την «άνεση» της σπατάλης χαρτιού, που οδηγεί σε μεγάλης κλίμακας καταστροφή του οικοσυστήματος;

ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΧΟΥΜΕ ΓΙΑ ΝΑ ΔΙΕΥΚΟΛΥΝΟΥΜΕ ΤΗΝ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΧΑΡΤΙΟΥ

 Ανακατεύοντας όλες τις κατηγορίες χαρτιού μαζί, στη βιομηχανία θα παραχθεί το χαρτί που αντιστοιχεί στην κατώτερη ποιότητα χαρτιού. Πολλές σύγχρονες βιομηχανίες ανακύκλωσης έχουν σήμερα τεχνολογίες αναβάθμισης της ποιότητας του ανακυκλωμένου χαρτιού, αλλά κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει ακόμη στη χώρα μας. Εδώ, διαλογή των διαφορετικών κατηγοριών χαρτιού, πριν φθάσουν στη χαρτοβιομηχανία, κάνουν οι έμποροι παλαιού χάρτου. Στη χαρτοβιομηχανία δύσκολα ή καθόλου γίνεται διαλογή των κατηγοριών χαρτιού.

ΣΤΙΣ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ
Αποφεύγουμε να τοποθετούμε το χαρτί σε μικρές μικρές πλαστικές σακκούλες και μάλιστα να τις δένουμε. Είναι δύσκολο και δαπανηρό να καθαρίζουμε κάθε φορά μεγάλες ποσότητες χαρτιού που περιέχονται σε μικρές πλαστικές σακκούλες. Το χαρτί μπορεί να δένεται με σπάγγο ή να τοποθετείται σε τσάντα ή σάκκο, που επαναχρησιμοποιούμε και δεν ρίχνουμε βέβαια μέσα στον κάδο ανακύκλωσης. Στο χώρο της κατοικίας μπορούμε να διαμορφώσουμε μια ειδική γωνιά, να χρησιμοποιήσουμε ειδικούς σάκους, μία μεταλλική ντουλάπα, ένα ξύλινο κιβώτιο ή πάνινες μεγάλες τσάντες για την προσωρινή αποθήκευσή του.

ΣΤΑ ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ
Αποφεύγουμε να πετάμε προς ανακύκλωση διάφορα πλαστικά υλικά συσκευασίας. Τα χαρτοκιβώτια χρειάζεται να τα ανοίγουμε και να τα τοποθετούμε το ένα πάνω στο άλλο για να μην καταλαμβάνουν μεγάλο χώρο κατά την αποθήκευση ή μεταφορά τους.

ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ
Καθαρίζουμε τα σχολικά βιβλία από τυχόν πλαστικοποιημένα ή ντυμένα με πλαστικό εξώφυλλα. Αν είναι «δύσκολο» να καθαρίζουμε ο καθένας τα βιβλία του από τα πλαστικά, ας αναλογισθούμε πόσο πιο δύσκολο είναι και τι κόστος θα έχει κάτι τέτοιο, όταν θα γίνεται από τη βιομηχανία για χιλιάδες βιβλία.

ΣΤΑ ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΑ
Δεν πετάμε μέσα στους σάκους για το προς ανακύκλωση χαρτί δοχεία από μελάνια, ξύλα, πλαστικά συσκευασίας, κόλες και άλλα ξένα υλικά.

ΣΤΑ ΓΡΑΦΕΙΑ
Δεν τοποθετούμε στα δοχεία για το χαρτί πλαστικά ποτηράκια, καρμπόν, τσιγάρα, πλαστικές σακούλες, άδεια στυλό και ό,τι άλλο άχρηστο υπάρχει.

http://dim-rizou.pel.sch.gr/perivallon/anakiklosi.htm

Στην Ελλάδα, κάθε χρόνο πετάγονται στα σκουπίδια τουλάχιστον 300.000 τόνοι χαρτιού. Για την παραγωγή τους χρειάστηκαν:
· 12 εκατομμύρια στρέμματα δάσους
· 100 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερό (όση είναι η κατανάλωση της Αττικής για 100 μέρες)
· 1,5 - 2 δισεκατομμύρια κιλοβατώρες (όση είναι η ενέργεια που καταναλώνεται σε 4 μήνες από 1 εκατομμύριο σπίτια).
Κι όμως: 1 τόνος χαρτί που ανακυκλώνεται σώζει τη ζωή 17 δέντρων!

---

http://www.servitoros.gr/education/view.php/4/60/
Το πρώτο χαρτί κατασκευάστηκε το 105 π.Χ. στην Κίνα. Ο Ts' ai Lun, της δυναστείας των Hau, για την κατασκευή του χαρτιού, ανέμιξε μεταξωτά κομμάτια σε νερό και μετά συμπίεσε το μείγμα σε ένα πλέγμα μπαμπού για να στεγνώσει. Ενώ οι Αιγύπτιοι χρησιμοποιούσαν πάπυρο, ένα σπιθόχορτο που μεγάλωνε κοντά στο Νείλο. Στην Ευρώπη το χαρτί διαδόθηκε από τους Αραβες τον 8ο αιώνα. Το πρώτο ευρωπαϊκό ντοκουμέντο γράφτηκε το 1109. Ήταν ένα διάταγμα του βασιλιά Roger της Σικελίας, γραμμένο στα Λατινικά και στα Αραβικά. Το πρώτο υδατόσημο ή αποτύπωμα, το οποίο επιτεύχθηκε λυγίζοντας ξύλινα καλάμια σε μια γωνία του πλαισίου για στέγνωμα σε σταυρό, κατασκευάσθηκε το 1289 στο Fabriano, ένα χωριό κοντά στην Μπολώνια της Ιταλίας. Σήμερα, το χαρτί κατασκευάζεται από την κυτταρίνη, που βρίσκεται στο ξύλο. Υπάρχουν τέσσερα βήματα στη μετατροπή των κορμών δέντρων σε ξύλα. Πρώτα, η κυτταρίνη πρέπει να διαχωριστεί από τις άλλες ενώσεις του ξύλου. Αυτό, συνήθως, γίνεται βράζοντας κομμάτια ξύλου σε ένα διάλυμα υδροξειδίου νατρίου και πρωτοθειούχου νατρίου. Αυτό διαλύει μη επιθυμητές ουσίες ξύλου και παράγει κυτταρίνη, που είναι εξαιρετικά δυνατή, σε μια άθικτη ινώδη κατάσταση. Εξαιτίας της αντοχής των ινών της κυτταρίνης, που υπέστησαν αυτήν την επεξεργασία. Κατασκευάζεται με τη μέθοδο αυτή βαρύ χαρτί, όπως είναι το χαρτόνι. Το μόνο μειονέκτημα είναι ότι παράγεται πολτός περίπου το μισό από το βάρος του ξύλου. Για να αποφευχθεί αυτή η απώλεια, οι επιστήμονες ερευνούν ημιχημικές τεχνικές κατασκευής χάρτου, όπου κορμοί δέντρων μουλιάζουν σε ένα καυτό χημικό διάλυμα για λίγο χρόνο και μετά τρίβονται μηχανικά. Αν και η μέθοδος αυτή είναι βραδύτερη, έχει όμως επιτευχθεί απόδοση 60-90%. Η κυτταρίνη μετά λευκαίνεται σε μια ένωση χλωρίνης. Μετά ο κορμός καθαρίζεται ή ξαναπλένεται και κτυπιέται μηχανικά. Αυτό κάνει τις ίνες να φουσκώνουν, να γίνουν περισσότερο ευλύγιστες και να συνδέονται πιο δυνατά. Στο στάδιο αυτό μπορεί να προστεθεί γέμισμα από άργιλο ή ανθρακικό ασβέστιο ή θειικό, για να αυξηθεί η αδιαφάνεια. Ρετσίνι και χρωστικές ουσίες μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για να παραδώσουν την αντοχή στο νερό και το χρώμα. Μετά το νερό στεγνώνεται από το μίγμα κυτταρίνης και νερού ή ασβεστογάλατος, με κυλίνδρους, με αναρρόφηση ή με στεγνωτήρες ατμού. Τα φύλλα μετριούνται και πιθανώς λευκαίνονται ή επικαλύπτονται για ένα γυαλιστερό φινίρισμα. Το χαρτί συσκευάζεται και είναι έτοιμο για χρήση.

http://www.ecocity.gr/main.php?cat=42&art=419
Οι ρακοσυλλέκτες ήδη από τον Μεσαίωνα μάζευαν χρησιμοποιημένα πανιά και στη συνέχεια τα έδιναν στους τεχνίτες που έκαναν χαρτί, μια και την εποχή εκείνη το χαρτί γίνονταν από ύφασμα! H ανακύκλωση του χαρτιού οργανώθηκε επίσημα στην Eλλάδα τη δεκαετία του 60, όταν η κατανάλωση χαρτιού είχε πλέον αυξηθεί τόσο πολύ και αντίστοιχα είχε αυξηθεί και η ζήτηση για ανακυκλωμένο, παλιό χαρτί από τις εγχώριες βιομηχανίες. Oι λεγόμενοι «παλιοχαρτάδες», δηλαδή αυτοί που ασχολούνται με το εμπόριο και τη διακίνηση του παλιού χαρτιού, ήταν 8-10 άτομα, ενώ σήμερα το Σωματείο περιλαμβάνει περισσότερα από 80 άτομα που ασχολούνται επαγγελματικά με την ανακύκλωση χαρτιού.

Σήμερα, η ανάγκη για ανακύκλωση χαρτιού είναι πιο έντονη από ποτέ, αν λάβει κανείς υπόψη του ότι η κατανάλωση χαρτιού στην Eλλάδα έχει ξεπεράσει τους 800.000 τόνους τον χρόνο, ενώ πριν από 30 χρόνια χρησιμοποιούσαμε μόλις τη μισή ποσότητα χαρτιού. Σήμερα στη χώρα μας παράγονται από ανακυκλωμένο χαρτί διάφορα προϊόντα: χαρτιά κουζίνας και τουαλέτας, χαρτιά συσκευασίας, χαρτόνια και χαρτοκιβώτια. Παρ όλα αυτά, τα ποσοστά της ανακύκλωσης χαρτιού στη χώρα μας υπολείπονται σε σχέση με των υπόλοιπων ευρωπαϊκών χωρών, όπως άλλωστε ισχύει για τα περισσότερα ανακυκλώσιμα υλικά. Aιτίες στις οποίες αποδίδεται αυτή η υστέρηση είναι η έλλειψη των απαραίτητων υποδομών, η ελλιπής ενεργοποίηση των φορέων του δημόσιου τομέα, και ειδικά της τοπικής αυτοδιοίκησης, αλλά και η ανάγκη για μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση των πολιτών.

Στην ανακύκλωση το χαρτί πρέπει να είναι απαλλαγμένο από κάθε ξένη ύλη. Aν μάλιστα ενεργοποιήσουμε τόσο τους συναδέλφους μας στο γραφείο όσο και τα σχολεία των παιδιών μας ώστε να ανακυκλώνουν τα χρησιμοποιημένα χαρτιά (δηλαδή, εκεί όπου το χαρτί συγκεντρώνεται σε μεγάλο όγκο), τότε θα έχουμε κάνει ένα μεγάλο βήμα για την αύξηση του όγκου του ανακυκλωμένου χαρτιού!