Ο Ελληνας πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, κ. Αρθούρος Ζερβός, μιλάει στο ΟΙΚΟ όχι μόνο για την περιβαλλοντική, αλλά και για την οικονομική ανάγκη στροφής προς τις ΑΠΕ και υποστηρίζει πως με τις κατάλληλες κινήσεις οι ενεργειακές ανάγκες του πλανήτη μπορούν να καλυφθούν από αυτές.
Ενας αεροναυπηγός μπορεί, εκτός από αεροπλάνα, να φτιάχνει και ανεμογεννήτριες. Αυτό ήταν ένα από τα πολλά που έμαθα στη διάρκεια της συνάντησής μου με τον καθηγητή του Πολυτεχνείου και πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, κ. Αρθούρο Ζερβό. Συζητήσαμε εφ' όλης της ύλης, για τις εναλλακτικές πηγές ενέργειας και πόσο κοστίζουν, για τις ενεργειακές λύσεις του πλανήτη, για το πετρέλαιο και το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Αιτία της συνάντησής μας, ωστόσο, η δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων ενός εξαιρετικά ελπιδοφόρου όσο και επίπονου σχεδίου που εκπονήθηκε με τη συνεργασία επιστημονικών οργανισμών και της Greenpeace. Αυτού της «ενεργειακής επανάστασης», δηλαδή της κάλυψης των ενεργειακών αναγκών του πλανήτη από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έως το 2050. Και ναι, είναι εφικτό.
Αν μπορούσαμε να πάμε πίσω, γιατί η ανθρωπότητα προτίμησε να αναπτύξει τεχνολογία ώστε να παράγει ενέργεια από πετρέλαιο και όχι από τον ήλιο ή τον αέρα;
Το πετρέλαιο παράγει μεγάλη ενέργεια σε σχέση με τον όγκο του και στην αρχή ήταν εύκολο. Οταν έγιναν οι πρώτες ανακαλύψεις των μεγάλων πετρελαϊκών πηγών στις αρχές του 20ού αιώνα, κάναμε μια τρύπα και πεταγόταν πετρέλαιο. Ετσι όλα τα άλλα ξεχάστηκαν.
Και πώς ξεπρόβαλαν οι ανανεώσιμες;
Η πρώτη μεγάλη ώθηση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έρχεται στη δεκαετία του '70 λόγω της κρίσης του πετρελαίου. Τότε, για πρώτη φορά αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε την τρομερή και αποκλειστική εξάρτηση που έχει δημιουργηθεί από το πετρέλαιο. Στη δεκαετία του '80 πέφτουν, όμως, πολύ οι τιμές του πετρελαίου και αλλάζει πάλι το σκηνικό. Εως ότου, τη δεκαετία του '90 έρχεται στο προσκήνιο το περιβαλλοντικό πρόβλημα και η ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού. Ετσι, οι ανανεώσιμες μπαίνουν και πάλι στην ατζέντα. Ομως, στο μεταξύ, τα πετρελαϊκά συμφέροντα είναι τεράστια και είναι δύσκολο να υπερνικηθούν. Οι ανανεώσιμες έχουν μια σημαντική διαφορά. Κανείς δεν μπορεί να κατέχει την πρώτη ύλη. Μόνο την τεχνολογία.
Ποιος κατέχει σήμερα την τεχνολογία;
Στην αιολική ενέργεια, οι επτά στις δέκα μεγάλες εταιρείες είναι ευρωπαϊκές. Υπάρχουν ακόμα μια αμερικανική, μια ινδική και μια γιαπωνέζικη. Στα φωτοβολταϊκά συστήματα τα πράγματα είναι μοιρασμένα, ανάμεσα σε Αμερική, Ευρώπη και Ιαπωνία. Είναι σαφές όμως ότι η Ευρώπη έχει προβάδισμα. Και αυτό είναι αποτέλεσμα της ευρωπαϊκής πολιτικής την οποία βασικά καθόρισαν οι Γερμανοί.
Μιλήσατε για ασφάλεια ενεργειακού εφοδιασμού.
Σήμερα, κατά 50% η ενέργειά μας στην Ευρώπη είναι εισαγόμενη και αν δεν κάνουμε κάτι, το ποσοστό αυτό έως το 2030 θα έχει γίνει 70%. Κάποιες πηγές που είχαμε εξαντλούνται. Χρειαζόμαστε, λοιπόν, ίδιες πηγές τις οποίες δεν έχουμε. Οπότε, έρχονται στο προσκήνιο οι ανανεώσιμες. Με αυτό το σκεπτικό έγιναν και οι πρόσφατες ανακοινώσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για στόχο 20% της ηλεκτροπαραγωγής από ανανεώσιμες.
Οι οποίες όμως θα πρέπει να επικυρωθούν από τα κράτη...
Ναι, αυτός είναι ένας συνολικός στόχος για την Ε.Ε. Θα πρέπει τώρα να γίνουν επιμέρους συμφωνίες με τα κράτη-μέλη, για το τι θα κάνει ο καθένας. Και εκεί τα πράγματα δεν είναι καθόλου προφανή.
Κι αυτό γιατί ειδικά για τις ανεπτυγμένες βιομηχανικά χώρες, το κόστος της ενέργειας και άρα και του βιομηχανικού προϊόντος θα αυξηθεί, φαντάζομαι.
Θέλει πολλή κουβέντα τι σημαίνει μεγαλύτερο κόστος. Το κόστος είναι μεγαλύτερο με τα σημερινά δεδομένα. Ομως, δεν σχεδιάζουμε ενεργειακή πολιτική για την επόμενη τετραετία, μιλάμε για το τι θα γίνει σε είκοσι χρόνια. Και τότε δεν είμαι καθόλου σίγουρος ότι η παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές θα κοστίζει περισσότερο. Και αυτό δεν το λέω μόνο εγώ, το λέει και το περίφημο Stern Report το οποίο δεν είναι υπέρ των ανανεώσιμων. Επίσης, με την ανάπτυξη των ανανεώσιμων φτιάχνεται μια καινούργια βιομηχανία από την οποία υπάρχει οικονομικό όφελος. 'Το σύνολο της κοινωνίας είναι σαφές ότι τελικά θα είναι οικονομικά ωφελημένο.
Η βιομάζα εντάσσεται στις ανανεώσιμες πηγές...
Η βιομάζα μοιάζει με τις παραδοσιακές μορφές με την έννοια ότι η ενέργεια παράγεται με την καύση. Μπορείς να παράγεις ηλεκτρικό, θερμότητα και να τη χρησιμοποιήσεις για καύσιμα. Ουσιαστικά είναι το μοναδικό από τις ανανεώσιμες που μπορεί να παίξει κάποιο ρόλο στις μεταφορές αντικαθιστώντας το πετρέλαιο.
Πρόκειται πραγματικά για ανανεώσιμη πηγή ενέργειας ή μήπως αποτελεί περισσότερο μια γεωργική λύση;
Είναι ανανεώσιμη υπό κάποιες συνθήκες - αν παράγω βιομάζα από μια καλλιέργεια που έχει φτιαχτεί για αυτό.
Παρ' όλα αυτά, έχω ξοδέψει ενέργεια για να μεγαλώσει η καλλιέργεια...
Ναι αλλά και σε αυτή την περίπτωση κινητήρια δύναμη είναι ο ήλιος.
Ενα αυτοκίνητο που κινείται με βιοκαύσιμα δεν εκπέμπει ρύπους;
Ναι βέβαια.
Αρα, σε τι διαφέρει από τη βενζίνη;
Οσον αφορά στο διοξείδιο που είναι το κυρίως αέριο του θερμοκηπίου, ο κύκλος είναι μηδενικός. Το φυτό για να μεγαλώσει απορροφά διοξείδιο του άνθρακα, το οποίο στη συνέχεια το απελευθερώνει στο περιβάλλον όταν καίγεται ως βιομάζα. Υπάρχει όμως ένα θέμα στη μικροκλίμακα, δηλαδή στην Αθήνα για παράδειγμα, όπου δεν θα σταματήσει να υπάρχει ρύπανση από την κίνηση των αυτοκινήτων ακόμα και αν καίνε βιομάζα. Ωστόσο, οι εκπομπές είναι μικρότερες στους περισσότερους ρύπους.
Μήπως θα έπρεπε τελικά να μειώσουμε την κίνησή μας με το αυτοκίνητο ή συνολικά την κατανάλωση ενέργειας;
Σαφώς αυτό είναι προϋπόθεση. Αλλιώς, όλες οι νέες μέθοδοι θα έρχονται απλώς να ικανοποιήσουν τις νέες ανάγκες που θα δημιουργούνται. Και βέβαια αυτό είναι το πιο δύσκολο γιατί σημαίνει αλλαγή νοοτροπίας.
Η κιλοβατώρα που παράγεται με καύση λιγνίτη, με αιολική ενέργεια ή με φωτοβολταϊκά κοστίζει περισσότερο;
Σαφώς από φωτοβολταϊκά, έπειτα από αιολικά και η πιο φθηνή είναι από λιγνίτη.
Γιατί συμβαίνει αυτό;
Εχει να κάνει με το κόστος της τεχνολογίας και με το κόστος της πηγής. Στην αιολική και ηλιακή ενέργεια δεν έχεις κόστος πηγής αλλά το κόστος της τεχνολογίας είναι ακόμα υψηλό. Μια ανεμογεννήτρια κοστίζει περίπου 3.000.000 ευρώ και έχει διάρκεια ζωής 20 χρόνια. Για τον υπολογισμό του κόστους, ωστόσο, λαμβάνουμε υπ' όψιν μας τις σημερινές τιμές της πρώτης ύλης και αυτό δεν είναι καθόλου ασφαλές. Ο φθηνότερος τρόπος να παράγεις ηλεκτρική ενέργεια είναι το φυσικό αέριο. Από το 2000 όμως έως σήμερα έχει τριπλασιαστεί η τιμή του. Επίσης, υπάρχει κοινωνικό κόστος. Τη ρύπανση την πληρώνει η κοινωνία, άρα και εσύ έμμεσα.
Ποια θα λέγατε ότι είναι η προσφορότερη λύση για την Ελλάδα;
Το θέμα είναι πώς θέλουμε να διαμορφωθεί ο ενεργειακός χάρτης στην Ελλάδα στο μέλλον. Αποφασίσαμε να δώσουμε κάποια χρήματα για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και αυτό είναι σημαντικό. Ομως, οι «επιδοτήσεις» δεν είναι ανεξάντλητες. Αν έχεις 100 και δώσεις κάπου 90 μένουν μόνο δέκα για τα υπόλοιπα. Το ερώτημα είναι ποια ενέργεια θα παράγεις με τα 90 που θα δώσεις;
Πιστεύετε ότι είναι μεγάλη η τιμή που δίδεται από τη ΔΕΗ για την αγορά της κιλοβατώρας που προέρχεται από φωτοβολταϊκά...
Η αιολική κιλοβατώρα λοιπόν είναι περίπου δέκα φορές πιο φθηνή από εκείνη που παράγεται από τα φωτοβολταϊκά. Αρα με τα ίδια χρήματα παράγω πολύ λιγότερη ενέργεια από αυτή που θα μπορούσα να παράγω. Ο τρόπος που μοιράζεις τα χρήματα μπορεί να διαμορφώσει τον ενεργειακό χάρτη της χώρας. Στη Γερμανία έπεισαν τον πολίτη να βάλει φωτοβολταϊκά στο σπίτι του, να επενδύσει σε αυτά επιδοτώντας τη λήψη δανείου. Με τα έσοδα του φωτοβολταϊκού που έχεις αγοράσει στη συνέχεια αποπληρώνεις το δάνειο. Δεν κερδίζεις πολλά λεφτά αλλά κάνεις καλό στο περιβάλλον και βοηθάς και ενεργειακά τη χώρα. Στην Ελλάδα δεν επιδοτείται ο οικιακός καταναλωτής, μόνο αυτός που θα κάνει την επένδυση. Ετσι όμως δεν φτιάχνεις συνείδηση.
Πόσες ανεμογεννήτριες έχουμε αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα;
Γύρω στο 2,5% της ηλεκτροπαραγωγής μας παράγεται από ανεμογεννήτριες, περίπου 1.200.
Πόσες πρέπει να εγκαταστήσουμε στο μέλλον;
Εως το 2010 πρέπει το 20% της ηλεκτροπαραγωγής να προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές. Αυτή τη στιγμή είμαστε στο 11%. Ακόμα και αν το υπόλοιπο ποσοστό προσπαθούσαμε να το πετύχουμε με αιολικά θα χρειαζόμασταν 700 - 1.000 ανεμογεννήτριες που θα παρήγαγαν περίπου 3.000 MW.
Γνωρίζετε ότι υπάρχουν πολλές αντιδράσεις για τη δημιουργία αιολικών πάρκων...
Ναι, το γνωρίζω και θεωρώ ότι πολλές φορές είναι υπερβολικές. Υπάρχουν μερικά δεδομένα. Τα αιολικά πάρκα πρέπει να γίνουν εκεί όπου υπάρχει αιολικό δυναμικό. Στην Ελλάδα, αυτές οι περιοχές είναι το Αιγαίο, η Εύβοια, η Ανατολική Πελοπόννησος και η Θράκη. Το «κλειδί» είναι πως πετυχαίνεις την κοινωνική συναίνεση. Καταλαβαίνω το φόβο του αγνώστου. Πιστεύω ότι πρέπει να υπάρχει όφελος γι' αυτόν που κάνει τη «θυσία». Στη Δανία, η ανάπτυξη στην αιολική ενέργεια ξεκίνησε τη δεκαετία του '80 όταν ολόκληρα χωριά συνεργάζονταν για να κάνουν μια επένδυση. Στη Γερμανία, ξεκίνησε από τους αγρότες που έβαζαν και μια ανεμογεννήτρια στο χωράφι τους για να έχουν επιπλέον εισόδημα.
Η πυρηνική ενέργεια είναι μια λύση;
Θα παίξει κάποιο ρόλο, αλλά περιορισμένο. Αν μιλάμε για αντίδραση στις ανεμογεννήτριες φανταστείτε στα πυρηνικά. Η ανθρωπότητα αρέσκεται στα μεγάλα, να παίζει το «θεό» όπως αυτή η ιστορία της πυρηνικής σχάσης. Οι άνθρωποι που ασχολούνται με το αντικείμενο λένε «θα είμαστε εμπορικοί σε 50 χρόνια». Θα είναι ήδη πολύ αργά. Πώς θα αντικαταστήσεις τις άλλες πηγές που τελειώνουν στο μεταξύ;
Πιστεύετε ότι το ενεργειακό μέλλον βρίσκεται στις ανανεώσιμες πηγές;
Πιστεύω ότι δεν υπάρχει άλλη επιλογή. Σε πενήντα χρόνια τι θα έχεις ως ενεργειακή πηγή;
απο
http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathcommon_2_10/05/2007_1286599
Περιβάλλον
