Oikologio Forum

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_politics_1_29/03/2008_264449
29-03-08
Πτυχες / Δεν είναι ιδιοκτησία, είναι πηγή ζωής

Της Μαριας Κατσουνακη

Μια μικρή κοινότητα στη Νότια Αφρική έχει στήσει γιορτή, με γέλια, φωνές και χειροκροτήματα, δίπλα σε μια βρύση με υποτυπώδη ροή νερού. «Περιμένουμε πέντε ώρες εδώ. Κάποιες φορές το νερό έρχεται, κάποιες άλλες, όχι. Εχει συμβεί να περάσουμε και τέσσερις εβδομάδες χωρίς νερό. Ναι, κάθε μέρα, περπατάμε ώς εδώ και ανοίγουμε τη βρύση. Τίποτα, για άλλη μια φορά, τίποτα».

Το πρόσωπο της νεαρής μαύρης υπενθυμίζει ότι το αυτονόητο αγαθό στη Δύση αποτελεί μια κατ’ εξαίρεση προσφορά για 1,1 δισ. ανθρώπους στον πλανήτη που δεν έχουν πρόσβαση σε πόσιμο νερό, σύμφωνα με στοιχεία του Διεθνούς Οργανισμού Υγείας.

Μόνο αφού ολοκληρωθεί το ντοκιμαντέρ της Αμερικανίδας Ιρένα Σαλίνα «Ροή - αγάπη για το νερό» («Flow - For love of water»), αντιλαμβάνεται κανείς γιατί η λέξη «ροή» μπορεί να αποτελεί την ίδια στιγμή θείο δώρο και μάστιγα. Περισσότεροι από 2 εκατ. άνθρωποι πεθαίνουν τον χρόνο από ασθένειες του νερού, οι αρμόδιοι μιλούν για περίπου 30.000 θανάτους την ημέρα. Ο Ερικ Ολσον, δικηγόρος του Εθνικού Συμβουλίου Προστασίας Εθνικών Πόρων, αναφέρει ότι στις ΗΠΑ δεν τηρούνται αρχεία σχετικά με τον αριθμό των ανθρώπων που ασθενούν από τη χρήση του νερού της βρύσης, αλλά κάποιες εκτιμήσεις μιλούν για έως και επτά εκατ. ασθενείς τον χρόνο.

Τα τοξικά απόβλητα βιομηχανιών ταξιδεύουν με το νερό και ανιχνεύονται σε φώκιες, φάλαινες, πολικές αρκούδες, ψάρια και στο μητρικό γάλα των μητέρων της φυλής Ινουίτ. Για το αδύναμο αντρικό σπέρμα θεωρούνται υπεύθυνα (και) τα χημικά (για την ακρίβεια ζιζανιοκτόνα) που «κυκλοφορούν» στο νερό των ΗΠΑ. Το βρώμικο νερό σκοτώνει περισσότερο από το AIDS, περισσότερο από τους πολέμους.

Καταιγισμός στοιχείων. Επί δύο ώρες η Αμερικανίδα σκηνοθέτις (το ντοκιμαντέρ προβλήθηκε στο 10ο Διεθνές Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, αρχές Μαρτίου) συλλέγει στοιχεία, διανύει εκατοντάδες χιλιόμετρα με το συνεργείο της, συναντά ανθρώπους, ανάμεσά τους και συγγραφείς - ερευνητές που έχουν κυκλοφορήσει βιβλία για το νερό, καταγράφει, αποκαλύπτει: Το νερό είναι η τρίτη παγκόσμια βιομηχανία με τζίρο 400 δισ. δολάρια, αμέσως μετά τον ηλεκτρισμό και το πετρέλαιο. Πληροφορούμαστε λοιπόν ότι ενώ «παραδοσιακά το νερό ανήκε στα δημόσια αγαθά εδώ και δέκα χρόνια τρεις μεγάλες ευρωπαϊκές εταιρείες έχουν αναλάβει την διανομή του σε πολλές χώρες του κόσμου. Εταιρείες μάλιστα πολύ ισχυρές και ανθηρές, που συγκαταλέγονται στις 100 ακμαιότερες του πλανήτη».

Οταν η κυβέρνηση της Βολιβίας αναγκάστηκε να ιδιωτικοποιήσει το νερό σε τρεις πόλεις, οι κάτοικοι βγήκαν στους δρόμους. Οι συγκρούσεις με την αστυνομία αμείλικτες, δεν διαφέρουν από άλλες αιματοβαμμένες διεκδικήσεις πληθυσμών για ελευθερία ή αυτοδιάθεση. Δοσοληψίες ανάμεσα σε κυβερνήσεις και εταιρείες, ανεξέλεγκτοι ρύποι από βιομηχανικά απόβλητα, και ανάμεσα στα μεγαθήρια κάποιοι ακτιβιστές που φωνάζουν: «Το νερό δεν είναι ιδιοκτησία. Είναι πηγή ζωής». Τα στοιχεία δεν αφήνουν περιθώρια αμφιβολίας: πηγή ναι, αλλά ταξική και προσβάσιμη στους έχοντες και κατέχοντες. Ο συγγραφέας του βιβλίου «Πόλεμοι νερού» Οσκαρ Ολιβέρα υπογραμμίζει: «Πιστεύω ότι το ζήτημα της ιδιωτικοποίησης είναι ένας αγώνας κατά του θανάτου».

«Χιλιάδες έχουν ζήσει χωρίς αγάπη, ούτε ένας όμως χωρίς νερό». Η φράση του ποιητή Γουίσταν Χιου Οντεν στην έναρξη του ντοκιμαντέρ ηχούσε σαν προφητεία. Στο τέλος, ήταν απλώς μια διαπίστωση.